Bir çocuk ebeveyninden ne ister? Ebeveynlere öneriler
‘’Çocuğumuzun her istediğini yapıyoruz, tüm planlarımızı ve boş anlarımızı ona göre ayarlıyoruz. Ama yine de çocuğumuzu mutlu edemiyoruz.’’ diyenlerden misiniz?
Aslında bu söylem ve yapılanlar, çocukların öncelik istekleri değildir. İkincil istekleridir. Klinikte bana bu cümleyi kuran ebeveyn danışanlarıma, bu şekilde bir yol izleyerek cevabı asla bulamayacaklarını söylüyorum.
İnsanlar sadece fiziksel ihtiyaçlarından ibaret değildir. Elbette beslenme, barınma, uyku önemlidir ancak çocuk duygusal olarak var olduğunun fark edilmesine de ihtiyaç duyar. Her şeyden önce, insan olarak hepimizin bir özü var ve bu özün gıdası da sevgidir. Sevgi ruhu besleyen en önemli gıdadır.
Düşünün; bir bitkinin nasıl ki suya, toprağa ve güneşe ihtiyacı varsa, işte bir çocuğun da doğduğu andan itibaren bazı temel psikolojik ihtiyaçları vardır. Bu ihtiyaçları karşılanmayan ve özellikle duygusal olarak ihmal edilen çocuklarda ne yazık ki benlik algısında bozulmalar olabiliyor ve öz farkındalıkları gelişmemiş bireyler olarak büyüyorlar. Bir çocuk, bakım vereninin yani bakımından sorumlu kişinin bakışında, gülümsemesinde, sesinde, sarılmasında ve dokunuşunda şefkat arar, sevgi arar, kabul arar. Bunlar çocuk gelişimde yeri dolmayacak sevgi ifadeleridir. Tüm bunları koşulsuz hisseden bir çocuğun beyni, sağlıklı ve hızlı bir gelişim gösterir. Aksi halde bunları hissetmeyen bir çocuğun beyni ise daha yavaş gelişim gösterir.
Çocuklar birey olduklarının yetişkinler tarafından kabul edilmesini, onların da duygu ve düşüncelerinin olduğunu bilmelerini ve bu şekilde yaklaşılmasını isterler. Sağlıklı bir yetişkin olabilmek için buna ihtiyaç duyarlar. Fakat anne babalar için öncelik her zaman çocuğun yemek yemesi, uyuması oluyor. Tabaktaki tüm yemeği yiyene kadar hazır ol da bekleriz. Değil mi? Mesela bizim belirlediğimiz saatte uyumasını ve tek başına yatağına gidip uyumasını isteriz. Her zaman bitmeyen işlerimiz vardır ve çocuğumuz bize ‘’hadi oyun oynayalım’’ dediğinde ‘’bugün yeterince oyun oynadın, sıkılmadın mı artık?’’ deriz. Bitmeyen, sonu gelmeyen kurallar koyarız ve çocuktan tam anlamıyla uymasını bekleriz. Kurallara uyulmadığı takdirde ise hemen ceza veririz. Fakat doğru davranışlar sergilediğinde ise ödül verirken düşünmeye başlarız…
Psikoterapist, Yazar Sue Gerhardt bir kitabında şöyle ifade ediyor:
"Sevgi, annenin, babanın günlük işlerinden fırsat bulup ara sıra çocuklarına göstermesi gereken lüks bir duygu ve davranış mı, yoksa bebeğin sağlıklı bir insan olarak büyümesi için elzem olan ruhsal bir gıda mı?" Bunu bir düşünün…
Çocukluk döneminde koşulsuz sevilmiş, kabul görmüş bir çocuk yetiştirebilmek için siz sevgili ebeveynlere bazı önerilerde bulunacağım. Çocuğunuz sizden ne ister?
Sevgi ister: Sevilmek bu hayatta her bireyin en önemli beklentisi ve ihtiyacıdır. Özellikle çocukların bunu bilmeye ve hissetmeye çok ihtiyacı vardır. Her fırsatta çocuğunuza onu ne kadar çok sevdiğinizi söyleyin ve hissettirin.
Anlayış İster: Anlaşılmış olma duygusu, çocuğun sağlıklı gelişimi ve psikolojisi açısından yaşamsal bir öneme sahiptir. Bu sebeple çocuğunuzu anlamaya çalışın ve çocuğunuzu her zaman aktif bir şekilde dinleyin.
Kabul Görmek İster: Her birey için olduğu gibi, çocuklar için de kabul görmek doğal bir beklentidir. Çocuğunuz, onların varlığından dolayı mutlu olduğunuzu her zaman görmek isterler. Çocuğunuza değerli olduğunu hissettirin.
Cevap İster: Çocuklar hayatı öğrenirken çok fazla soru sorarlar. Bu sebeple cevaplar çocuklar için çok hassastır. Çocuğunuzun sorduğu soruları olabildiğince cevaplamaya çalışın, görmezden gelmeyin. Unutmayın, çocuğunuz sora sora gelişecektir.
Önemsenmek İster: Önemsenmek, insanlar için önemli gereksinimlerden biridir. Başka insanların yanında çocuğunuzda beğendiğiniz davranışları fark edin ve bunu gösterin.
Destek İster: Çocuğunuzun her zaman en büyük destekçisi olun. Sizden göreceği desteğin önemi, tahmin ettiğinizden çok daha fazladır.
Ciddiye Alınmak İster: Çocuğunuzu bir birey olarak kabul edin. Çocuğunuzu dinleyin. Başkalarının yanında çocuğunuzu susturmayın, anlatmasına fırsat verin. Hakkına saygı duyduğunuzu belli edin.
Tutarlılık İster: Çocukların ruh hali sık sık değişen, neye nasıl tepki göstereceği belli olmayan ebeveynlere değil, tavırları, kararları, doğruları ve davranışları net ve belli olan ebeveynlere ihtiyacı vardır. Unutmayın, tutarsızlık çocuklar için sıkıntı kaynağıdır.
Sevgili ebeveynler; herkesin hakkı olduğu kadar, çocuklarınızın da bunlara hakkı ve ihtiyacı vardır. Çocuklarınızdan bu ihtiyaç ve gereksinimleri esirgemeyin…
