Bağımlı anne sendromu

Ebeveynlerin en önemli sorumluluklarından biri çocuklar büyürken onların özgüven sahibi ve bağımsız bireyler olmalarına yardımcı olmaktır. Sorumluluk alabilen ve kendi belirlediği hedefler doğrultusunda karar veren bir çocuk yetiştirmek, ebeveynin yaklaşımı ile yakından ilgilidir. Günümüzde toplumsal bir sorun olan bağımlılık, sadece alkol-madde kullanımı ya da teknoloji kullanımı ile ilişkili değildir. Kişi partnerine ve bakım verenine (anneye) de bağımlı olabilir. Kısa bir açıklamadan sonra çocuk kliniğinde sık karşılaştığım ‘’Çocuğum benden ayrılmak istemiyor, çok çekingen asla isteklerini ifade edemiyor, okula giderken çok ağlıyor, arkadaşları ile oynamıyor,  bir yere gitmeme izin vermiyor, sürekli bana yapışık halde.’’ Söylemleri ve benzeri durumlara sebep olan bağımlı anne sendromundan bahsedeceğim.

Peki, nedir bağımlı anne sendromu?

Bağımlı anne sendromu, annenin çocuğuna aşırı derecede bağımlı bir ilişki geliştirmesiyle oluşan ve bunun sonucunda da çocuğun anneye karşı aşırı bağlı hale geldiği bir durumdur. Anneye bağımlı çocuklar, anne olmadan hayatına devam etmekte zorlanır ve bireyleşme sürecini tamamlayamaz. Annenin kendi duygusal ihtiyaçlarını çocuğu üzerinden karşılamaya çalışması, bu sendromun gelişmesine sebep olur ve çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkiler.
2 yaşından itibaren çocuklar anneyle kendi benliğini ayrıştırma konusunda somut davranışlarda bulunmaya başlar. Bu durum çocuğun sosyalleşme ihtiyacından kaynaklanır. Ancak, bir yandan ayrılmaya çalışan çocuk bir yandan da anneye bağımlı olmaya devam eder. Bu sebeple 3 yaşa kadar çocuklar bakım vereninden yani anneden ayrılmak istemeyebilirler. Anneye yakın olmadığında ya da onu görmediğinde huzursuz olabilir, ağlayabilir veya agresif olabilirler. Bu yaştaki çocuklar temel ihtiyaçları (beslenme, uyku, ilgi, sevgi, şefkat, korunma gibi) bakımından anneye bağlıdırlar. Bu ihtiyaçların zamanında karşılanması çocukta güven duygusunu geliştirir. Bu sayede çocuk özgürce hareket etmeye, etrafını keşfetmeye, oyun oynamaya ve başkalarıyla ilişki kurmaya başlar. Güven merkezi olan annenin çocuk için rahatlatıcı olması, çocuğun güvenli davranış örüntüleri geliştirmesini sağlar. Aksi halde ‘’anneye bağımlı’’ olan çocuk, kendini güvende hissetmediği ve rahatlama ihtiyacını karşılayamadığı için anneden ayrışmaya direnç gösterir.
3 yaşın sonlanmasıyla beraber çocuğun anneyle bağımlı olan ilişkisinin, bağlılığa dönmesini bekleriz. Fakat çocuk artık 4 yaşa doğru ilerliyor ve kendi yapabileceği şeylere izin verilmiyor, fırsat tanınmıyor ve onun yerine bir başkası yapıyor ise bu sorunlar devam eder ve anne bağımlılığı oluşur. Bu yüzden ebeveynlerin 2 yaş dönemiyle beraber çocuğun bağımsızlaşma ve ayrışma sürecini desteklemesi oldukça önemlidir.

Anne bağımlılığına sebep olan faktörler

•    Yanlış ebeveyn tutumları (Aşırı koruyucu ya da uzak olunması)
•    Özerkliğin oluştuğu ve ayrışmanın yaşandığı 2 yaş döneminde çocuğun desteklenmemesi
•    Çocuğun kendi başına yapabileceği işlere izin verilmemesi ve fırsat tanınmaması
•    Özgüven oluşumunun desteklenmemesi
•    Anneden ayrışma sürecinin zamanında gerçekleşmemesi.

BAĞIMLI ANNE SENDROMUNA SAHİP ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ

•    Uyum Problemleri
•    Özgüven Eksikliği
•    Ayrılık Kaygısı
•    Utangaçlık, Çekingenlik
•    Duygusal Hassasiyet
•    Bağımlı Kişilik Gelişimi
Anneye bağımlı şekilde büyüyen bir çocuk, yetişkinlik dönemine geldiğinde başkalarına karşı da bağımlı hale gelebilir. Bu durum yaşamı zorlaştırdığı gibi sosyal ilişkileri ve kişisel gelişimi de sınırlar.

ÇOCUKLARA NASIL DAVRANILMALIDIR?

Anneye bağımlı olan çocuklar genelde ebeveynlerinin rehberliğine ihtiyaç duyarlar. Kendi kararlarını almakta zorlanırlar. Bağımlı olan çocuğunuzun, bağımsızlık geliştirebilmesine yardımcı olabilmek için uygulayabileceğiniz bazı yöntemler şu şekildedir:  
Çocuğunuzun özgüven gelişimini desteklemek için öncelikle kendi kararlarını verebileceği ve uygulayabileceği ortamlar yaratın. İnsan hayatında başarılı olmak kadar başarısız olmanın da normal olduğunu anlatın. Yaptığımız hataların ardından bazen büyük dersler çıkarırız. Bu sebeple gelişebilmek, olgunlaşabilmek için hata yapmanın da önemli ve doğal olduğunu anlatın.
Çocuğunuza karşı her zaman cesaretlendirici bir yaklaşım içinde olun.
Sevginizi ve ilginizi gösterin.
Aceleci olmayın. Çocuğunuza karşı her zaman davranışlarınız ile rol model olmaya çalışın. Unutmayın, çocuğunuz sizin tepkilerinize bakarak durumlara anlam yükler.  
Çocuğunuzun yaşına ve gelişimine uygun sorumluluklar verin ve teşvik edin. Bu sayede çocuğunuz, kendi bilgi ve becerilerinin farkına varır. Kendine güveni artar.
Çocuğunuzun karar almasını sağlayın ve teşvik edin. Örneğin, hangi oyunu oynamak istediğine ya da ne giymek istediğine karar vermesi gibi. Basit gibi görünen bu tür örnekler, çocuğun bağımsızlık gelişimini önemli ölçüde destekler.
Çocuğunuzun sosyal ortamlarda bulunmasını sağlayın. Oyun grupları, spor aktiviteleri gibi. Tek başına deneyim kazanmaları için önemli bir fırsattır.Son olarak, çocuğunuza rehber olarak ve onu yönlendirerek güçlenmesini sağlayabilirsiniz. Bu yaklaşımlarınız sayesinde çocuğunuz bağımlı anne sendromu etkisinden kurtulma şansı yakalar ve kendi ayakları üzerinde durmayı öğrenir.