İşçinin emekçinin bayramı benim de doğum günüm…

Ülkemizde ilk açık 1 Mayıs Emeğin Bayramı 1975 yılında Tepebaşı’nda bir gazinoda kutlandı. O günden sonra hep bu bayrama katıldım. Yasaklı günlerde işçi ve emekçiler bir araya gelemedi ama, gazeteci kimliğimle hep Taksim’e uğradım.

1 Mayıs’ın benim için çok önemli, Öncelikle İşçinin Emekçinin Bayramı. Sonrasında ise benim doğum günüm. Bu nedenle mümkün olduğunca doğum günümü ya meydanlarda bayram yapan emekçilerle ya da gazetede basın emekçisi olan arkadaşlarımla kutladım.

1 Mayıs denilince ilk akla gelen 1977 yılı Taksim katliamı akla gelir. İşte o gün basın emekçisi olarak bende orada o kanlı meydandaydım. O yıl mensubu olduğum Günaydın gazetesi muhabiri olarak bayramı izleme görevi verilenlerden birisiydim. İşin garip tarafı o günlerde sosyal demokrat olan, özellikle Özal iktidarından sonra tanınan Mehmet Barlas ile izledim. Fotoğraflarını çektim.

Büyük bir coşku ile geçen işçi ve emekçilerin haykırmaları meydanı inletirken, Tarlabaşı, Elmadağ, Dolmabahçe, İstiklal ve Sıraselviler yönünden gelen emekçiler meydan dolu olduğu için alana gelemiyor ve bulundukları yerlerde kutlamaya katılıyordu.

Biz gazeteciler Gezi parkı tarafında kurulmuş bir platform da alana hakim vaziyetindeydik. Bizim önümüzde Töreni düzenleyen DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler ve diğer sendikacılar ve davetli protokol vardı.

Konuşmalar yapılırken, işçi ve emekçinin milyona yaklaşan ve kenetlenmiş hali kimin hoşuna gitmediğini bilmediğimiz ve o gün bu gün de bilinmeyen bu güçler, kime hizmet ediyor, kimlerin maşası veya kiralık katilleri iseler, Sular İdaresinin üstünden ve o  zamanki adıyla İntercontinental otelinden açılan ateşle büyük bir panik başladı.

Meydan, ana baba gününe adeta mahşeri andıran bir görüntüye dönerken, polis panzerleri sirenler çalarak meydana girince inlemeler daha da artıyor ve meydan can pazarına dönüyordu.  Açılan ateşle yaralanan ya da ölenler, kaçayım derken Kazancı sokağının başında ezilerek ölenler, velhasıl o gün orada 34 emekçi can verirken, 136 emekçi de yaralanmıştı.

Taksim Meydanı bu nedenle 1Mayıs için simge haline geldi. Sonradan emekçiden ve emeğin birleşmesinden çekinenler tarafından 1 Mayıslarda Taksim’e çıkmak yasaklandı. Zamanla muhasaradaki bir kale gibi savunuldu ve meydan açılmadı.

Sonra 12 darbecileri tarafından bayram olmaktan çıkartıldı. Aradan geçen 30 yıl sonra 2009 da 1 Mayıs yeniden “Emek ve Dayanışma Günü” olarak kabul edildi. Daha sonrasında ise yine 1 Mayıslarda işçiye emekçiye ve halka Taksim Meydanı’na gidilmesine izin verilmedi. Bu yıl ise korana virüsü değil Taksim, İstanbul’da sokağa çıkmayı yasaklattı.

1 MAYIS’IN TARİHÇESİ

İşçi Bayramının başlangıcı 1856 yılında Avustralya’nın Melbourne de, inşaat ve taş işçilerinin çalışma saatlerinin azaltılması için başlattıkları protestolara kadar uzanır.

Arkasından ABD’nin Chigago kentindeki tekstil işçilerinin 1886 da başlattıkları mücadeleye destek için,  ABD’nin büyük şehirlerinde 5 binden fazla grev ilan edildi. Polis ve işçi çatışmaları üç gün sürdü. Bu sırada 4 işçi hayatını kaybederken, çok sayıda işçi yaralandı. Sonrasında greve öncülük eden sendikacılardan 4’ü idam edilirken, dördü de ağır hapse mahkum edildi.

1889’da Milletler Arası İşçi Kardeşliği Teşkilatı’nın Paris Kongresinde  1 Mayıs “İşçilerin Ortak Bayramı” olarak kabul edildi.

ÜLKEMİZDEKİ DURUM

İşçi bayramı Osmanlı döneminde ilk kez 1911 yılında Selanik’te tütün, pamuk ve liman işçileri tarafından kutlandı. İstanbul da 1912 yılında kutlandı. Arkasından 1. Cihan Harbi ve Kurtuluş Savaşları nedeniyle 1921 yılına kadar kutlanmadı.

1925 yılında çıkarılan ”Takriri Sükun Kanunu” ile 1935 yılına kadar kutlanması yasaklandı. 27 Mayıs 1935 yılında, “Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkındaki Kanun” ile 1 Mayıs Bahar Bayramı olarak adlandırıldı.

İlk açık 1 Mayıs Kutlaması 1975 yılında Tepebaşı’ında bir gazinoda yapıldı. 1976 yılında ise DİSK tarafından kapsamlı bir şekilde kutlanmaya başlandı.

Sonrası malum yazının başında bir anı ve acı olarak anlatıldı.

Tüm çalışanların ezilmemesi ve haklarının alınması dilek ve temennim ile Yaşasın İşçinin Emekçinin 1 Mayıs Bayramı.