Neden tutulur bir dil?

İlkokuldan başlayıp üniversite sonuna kadar nerdeyse İngilizce eğitimi almış olan biz neden konuşamıyoruz? Ya da eskiden kendimizi anlatabilir, konuşulanı anlayabilir, sohbet edebilir durumdayken, zaman ilerledikçe neden unutuyoruz onca çaba sarf ederek öğrendiğimiz yabancı dili?

Yaşamınız boyunca şimdiye kadar gördüğünüz, duyduğunuz, hissettiğiniz ve sonrasında bir gün unuttuğunuzu fark ettiğiniz şeyleri düşünün. Kötü geçen günlerinizi, eski şarkı sözlerini, okuduğunuz kitapların olay örgülerini, izlediğiniz filmlerin en can alıcı repliklerini… Oysaki uzunca bir zaman düşünmüştünüz üzerine, konuşmuş, tartışmış, tekrar tekrar dinleyip, izleyip, okumuştunuz belki de.

Fakat bir gün geldi ve unuttunuz. O gün aklınıza şarkının melodisi bile gelmedi, kitabın ana karakterinin adı veya filmin sonuna dair hiç bir şey yok hatırınızda. Zamanın etkisi denebilir belki buna. Yaşlanıyor olmak bir sebep gibi gösterilebilir.

Peki ya çocuklar… Onlar neden unutur ki öğrendiklerini bir anda?

Bir dili öğrenmenin yıllar aldığı bir gerçek. Önceleri karşıdakini anlamaya başlar, sonrasında zaman geçtikçe kelimeleri birleştirip cümleler kurar ve sonunda başarıya ulaşarak iletişime geçer.

Öğretmenin çabaları, öğrencinin küçük bir adımla başlayıp sonrasında koşarak devam ettiği bu dil öğrenme yolculuğu gün gelip sekteye uğrar. Uzun zaman alan ve emek verilerek kat edilen yolda bir anda gerileme başlar ve hızlıca başlangıç noktasına geri dönülür.

Peki ama neden?

Bunun en önemli sebebi dili öğrenilen zamanda ya da mekanda dil edinimi için gerekli koşullar sağlanmış ve bu koşullar sayesinde dil edinimi başarılı bir şekilde tamamlanmışken daha sonrasında bu koşullar değiştiğinden dolayı öğrencilerin dil üretimi bir anda azalır ve yok denecek seviyeye gelir. Bu şekilde dilden uzaklaşmak dil üretimini azaltarak dilin unutulmasına yol açar. Uzun uğraşlar sonucu devamlı tekrar yapılarak öğrenilen bu dil en büyük gizemi olan pratikten mahrum kalmış ve zamanla hafızalardaki tazeliğini yitirerek tozlu raflarda yerini almıştır.

Bir çocuğun bir dili unutmasının bir diğer nedeni ise motivasyon kaybı olarak adlandırılabilir. Dili öğrenme sürecinde öğretmeninden, ebeveynlerinden ve kardeşlerinden gördüğü destek ve teşvik öğrenciyi motive eder ve başarıya ulaşmasına sebep olur. Fakat zamanla kişilerin övgüyü ya da desteği geri çekmeleri öğrencinin motivasyonunda azalmaya sebep olarak dile karşı ilgi kaybına, dolayısıyla kullanımının azalmasına ve dilin unutulmasına sebep olur.

Tüm bu sebepler göz önünde bulundurulduğunda aslında bir dili unutmak bir şarkıyı unutmak gibi, bir kitabı hatırlayamamak, bir filmin sonunun aklımıza gelmemesi gibi bir şey.

Ya üstünden zaman geçmiştir o şarkıyı dinleyecek, o kitabı konuşacak, o filmden bahsedecek ve o dili kullanacak bir ortam yaratmamışızdır kendimize. Ya da motivasyonumuz kaybolmuş ve ilgimizi yitirmişizdir tüm bunlara karşı.