Kentsel dönüşüm nasıl yapılmalı?

Türkiye bir deprem ülkesi. Türkiye yüzölçümünün yüzde 96'sı, nüfusunun yüzde 99'unun deprem riski altında olması kentsel dönüşümün de aciliyetini ortaya koyuyot. Ama her zaman ki gibi bu kadar aciliyet gerektiren bir konu da bile menfaatler öne çıkıyor.

Kentsel Dönüşüm Uzmanı Mimar Nihat Şen, yaklaşık 1 buçuk yıl önce kentsel dönüşümde izlenmesi gereken adımları tek tek anlatmış. “Mevcut binanızın kentsel dönüşüm yasası kapsamında yenilenmesi için şu adımlarla ilerlenmeli: Risk analiz raporu yapılıp, onaylandıktan sonra tapuya tescil işlemi gerçekleşir. İtirazların kesinleşmesinden sonra 60 gün içinde evler tahliye edilir. Mevcut parselinizin imar durumu alınır. Alınan imar durumuna göre yönetmeliklere uygun uygulama projeleri çizilir. SPK onaylı uzmanlara değerleme raporu yaptırılır. Bina malikleri, binanın yeniden yapımı ile yasanın uygulama yönetmeliğine göre herhangi bir kat maliki tarafından toplantıya davet edilir. Mevcut binada kiracı var ise kiracıya ve mal sahiplerine tahliye tebligatı yapılır. Tüm kat maliklerine yasanın uygulama yönetmeliğine uygun toplantı ihbarnameleri gönderilir. Günü, saati, yeri ve gündemi belli olan toplantıda, binanın yeniden yapım şekli ile en az 3/2 oranla karar alınır. Karara katılmayanlara, 15 gün içinde karara katılmamaları halinde, yasanın uygulama kriterlerine göre satış işlemi yapılacağı ihbarnamesi gönderilir. Karara katılmayanlar, 15 gün içinde sözleşmeyi imzalamaz ise, satış işlemi için ilgili idare tarafından satış işlemi gerçekleştirilir. Bina tahliye olduktan sonra, isteyen mülk sahipleri, kira yardımı talep edebilir ve 18 ay boyunca kira yardımı alabilir. Kat malikleri kendi binalarını, hiçbir müteahhide gerek kalmadan, kentsel dönüşüm kredisinden faydalanarak yaptırabilirler. Devletin kentsel dönüşüm konusunda verdiği destekler neler? Bunlardan nasıl yararlanılabilir? Riskli binalarda 18 ay, riskli alanlarda 48 aya kadar kira yardımı, veraset, intikal, damga vergisi muafiyeti, noter ve belediye harçlarının belirli bir bölümünden muafiyet. Kendi binasını yenilemek isteyenlere 10 yıl vadeli kentsel dönüşüm kredisi kullanma imkanıdır. Tüm bu haklardan faydalanılabilmesi için binanın riskli bina olması, kira yardımından faydalanılabilmesi için anlaşmalı olarak binanın tahliye edilmesi gerekmektedir” bilgisini veriyor.

Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yenigün de geçtiğimiz yıllarda çıkarılan imar barışını eleştirerek, “Türkiye’de şehirleşme oranının sürekli arttığı dikkate alınarak, yarının ihtiyaçlarını göz önüne alan, daha iyi tasarlanmış, çevre, sağlık, eğitim, ulaşım, spor ve idari altyapıları ile yaşanabilir şehirler hedeflenmeli. Bu çerçevede, imar mevzuatı yeni baştan ele alınmalı, dikey yapılaşma tercihleri; tarihi ve çevresel doku gözetilerek değerlendirilmeli, imar değişikliği uygulamaları kamu vicdanını zedeleyen, kişilere özel değerlendirmelerden arındırılmalı. Deprem riskinin yüksek olduğu ülkemiz açısından kentsel dönüşüm hayati önem taşıyor. Ancak, kentsel dönüşüm bina bazlı ve rant odaklı ele alınmamalı; dönüşüm bütünsel bazda, kentsel altyapı, yeşil alan ihtiyacı ile başta mülkiyet hakkı olmak üzere bölge sakinlerinin tüm hakları gözetilerek planlanmalı, planlama aşamasında inşaat atıklarının çevresel etkileri ve geri kazanımı da dikkate alınmalı” uyarısını yapıyor.