Kentsel dönüşüm ne işe yarar?

30.05.2012 Tarihinde yürürlüğe giren 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun afet riski altındaki alanlar ile bu alanlar dışındaki riskli yapıların bulunduğu arsa ve arazilerde, fen, sanat norm standartlarına uygun sağlıklı ve güvenli yaşama çevrelerini teşkil etmek üzere iyileştirme, tasfiye ve yenilemelere dair çalışmaları yapmak için çıkarılmış bir yasadır. Bu yasanın en belirleyici farkı tapusu olan veya olmayan hak sahiplerinin haklarının korunması ve mağdur edilmemesidir.

Anayasa’nın 23.maddesine göre Devlet sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, sağlıklı ve düzenli kentleşmeyi gerçekleştirmek ve vatandaşın can ve mal güvenliğini sağlamak ile görevlidir.

Bilindiği üzere, Ülkemizin çok büyük bir kısmı, başta deprem olmak üzere tabii afetlerin riski altındadır. Mevcut yapıların büyük bir kısmının muhtemel afetlere karşı dayanıklı olmadıkları ve orta şiddetteki bir depremde bile ağır derecede hasar görüp yıkılmışlardır. On binlerce insanın ölümüne ve çok yüksek mali kayıplara sebebiyet veren acı gerçekler ortaya çıkmıştır.

Yaşamımızı ve geleceğimizi olumsuz etkileyen bu çarpık ve kuralsız yapılaşma sorunu nedeni ile çocuklarımıza, torunlarımıza sağlıklı bir kent bırakmak için, çıkarılmış bir yasadır.

Kentsel dönüşüm, kentlerin özellikle öne çıkması gereken yönlerini dikkate alınmasına, tarihsel varlıkları, doğal zenginlikleri, insanımızın zengin kültürü, bitki ve ürün çeşitliliğimiz, tarım ve sanayi alanlarını belirleyen çalışmalara da olanak vermektedir.

Kentsel Dönüşüm, yaşadığımız şehri daha modern, yaşanabilir, sağlıklı, huzurlu, güvenli, kültürüne sahip, sosyal yaşam donatılarının öne çıkmasına olanak sağlamaktadır.

Kentsel dönüşüm süreci nasıl işler?

1. Yapı maliki, binasının risk durumunu tespit ettirmek için, tapu ve kimlik fotokopisi ile Bakanlıkça lisanslandırılmış olan bir kuruluşa başvurur.

2. Riskli yapılar gözlemsel olarak değil, 02.07.2013 tarih ve 28695 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Riskli Yapıların Tespit Edilmesine İlişkin Esaslar hükümleri kapsamında yapılacak çalışmalara göre tespit edilir.

3. Sonuçların değerlendirilerek bina risk tespiti yapılır ve rapor hazırlanır.

4. Bina, lisanslı kurum veya kuruluş tarafından incelenerek risk tespit raporu tanzim edilir ve hazırlanan rapor incelenmek üzere 10 iş günü içinde Müdürlüğe gönderilir.

5. İlgili yönetmeliğe uygun olarak hazırlanmış raporlar kabul edilir ve sistem üzerinden de onaylanır.

6. İlgili tapu müdürlüğünce, söz konusu yapı ile ilgili olarak tapu kütüğüne “riskli yapı” belirtmesi işlenir ve durum hak sahiplerine tebliğ edilir.

7. Hak sahiplerine yapılacak olan tebligatta, “yapının riskli olarak tespit edildiği, tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde riskli yapı tespitine karşı Müdürlüğe itiraz dilekçesi verilebileceği, 60 günden az olmamak üzere idarece belirlenecek süre içinde yapının yıktırılması gerektiği” hususları yer alır.

8. Tapu tarafından yapılan tebligat tarihinden itibaren 15 gün içinde malikler veya kanuni temsilcileri tarafından riskli yapı tespitine karşı itiraz için İl Müdürlüğüne dilekçe ile başvurulabilir.

9. Yapılan inceleme sonucunda itirazın reddedilmesi veya riskli yapı tespitine itiraz süresi içerisinde itiraz edilmemesi suretiyle, riskli yapı tespitinin kesinleşmesi halinde yıkım sürecine girilir.

10. İlgili idare tarafından tebligat yoluyla riskli olarak tespit edilen taşınmazın maliklerine 60 günden az olmamak üzere süre verilerek yapının yıktırılması istenir.

11. Yapı maliklerinin müracaatı üzerine, idare tarafından yıkım ruhsatı düzenlenir.

12. Verilen süreler içinde, riskli yapıların maliklerince yıktırılmaması halinde, riskli yapılara elektrik, su ve doğal gaz verilmemesi ve verilen hizmetlerin durdurulması ilgili kurum ve kuruluşlardan istenilir ve maliklere verilen süreler içinde riskli yapıların yıktırılmadığı mülki amire bildirilir.

13. Üzerindeki bina yıkılarak arsa haline gelen parsel ile ilgili ortak bir karar alınarak binanın yapımı ile ilgili anlaşma yapılır.

14. Alınan karar tutanağa bağlanır ve karara katılan maliklerce imzalanır. Bu karar, karara katılmayanlara ve toplantıya iştirak etmeyenlere noter vasıtasıyla tebliğ edilir.

15. Tebliğde; 15 gün içinde kararı kabul etmeyenlerin arsa paylarının anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılacağı, satış gerçekleşmezse Bakanlıkça Hazine adına alınacağı belirtilir.

16. Paydaşların kararı ile yapılan anlaşmaya göre yeni yapının uygulama ve anahtar teslimi gerçekleştirilir.