128 milyar dolar 24 ayda satıldı!
Doların kurunun 6:50 seviyelerinde olduğu dönemler. Yatırımcıların elinde bulunan birikimlerini dövize yatırım yapma isteği ve döviz kuru daha da yükselmeden nasıl alabilirim? dediği zamanlar. Ekonomik göstergeler mali tablolar dövizin tavan yapacağı sinyalini veriyor. Talep güçlü ve yatırımcı döviz almak istiyor. O günlerde döviz almak isteyenler 6:70 hatta 6:80 fiyatlarına razı. Ve mucizevi bir şekilde inanılmaz bir olay gerçekleşiyor. Merkez Bankası satış için piyasaya 1 milyar doları tek kalemde sürüyor. Döviz almak için 6,70-6,80 kur seviyesine razı olanlar piyasaya sürülen, 1 milyar dolar sayesinde kur fiyatının 6,50’de kalan hatta 1 milyar doların etkisiyle dahada aşağı düşüş yaşayan döviz kapanın elinde kalıyor.
128 milyar doların
çoğunluğu yabancıya gitti
Merkez Bankasının döviz satarak piyasayı geçici rahatlatması 1 milyar dolar örneğinde olduğu gibi, son günlerde herkesin dilinde olan 128 milyar doların, satışı yüksek sesle konuşulmaya başlandı. 128 milyar doların tamamı yaklaşık 2 yılda satıldı. Tabiki bunlar tahmini rakamlar. Aynı anda ya da kısa vadede satılmasına imkan yok. 128 milyarı 24 aya böldüğümüzde ortalama aylık 5 milyar doların biraz üzerinde satış olduğunu görüyoruz. Satışlardan yararlananların çoğunluğunu yabancı yatırımcı oluşturuyor. “Kol kırılır yen içinde kalır” diyemiyoruz. Çünkü; havada uçuşan dövizler ülke içinde kalmıyor yabancı yatırımcıyla birlikte yurt dışına çıkıyor. Devlet erkanımızın sürekli dilinde olan “dış güçler, dış mihraklar” 128 milyar doların kaymağını yiyen kesim oluyor. Devlet Erkan’ı “dış güçlerden” dem vururken bir yandan da eliyle dış güçleri beslemiş oluyor. Merkez Bankası başkanı; “yabancı yatırımcı ülkeye gelirken döviz getirmiş. Bizde bu dövizi rezervilerimize ekledik. Çıkacağı zamanda piyasada döviz bulamazsa bunu Merkez Bankası olarak bir şekilde karşılaşmamız gerekir.” Demişti. Bu ne demek? Ülkeye gelen yabancı yatırımcıya “sen yatırımını yap, şu kadar para kazanamazsan devlet olarak hazineden biz tamamlarız” demek. Yani döviz bazlı garanti para demek.
128 milyar dolar hazine
üzerinden satıldı
Merkez Bankasının döviz satmasında ya da piyasaya döviz sürmesinde bir sakınca yok. Geçmiş yıllarda Merkez Bankası bir çok kez satış yaptı. Bunlar küçük ölçekli satışlardı çok fazla piyasayı tedirgin etmedi. Günü ayı kurtaracak kadardı. Bu seferki rakam öyle böyle değil ülke ekonomisini kökünden sarsacak cinsten. Ayrıca bu satışları merkez bankası kendisi yapıyordu bu kez kendisi yapmadı satış hazine üzerinden yapıldı.
2018 yılı sonunda seçim kayıp
etme korkusu döviz sattırmadı
Yetkililerin “döviz satarak müdahalede bulunulmasa kur yükselişi önlenemezdi.” Görüşü akıllara geçmiş yılları getiriyor. Hazine aracılığıyla döviz satmanın önünde bir engel yok. 2018 yalının son baharında doların o dönemde en yüksek kur olan 8,50’ye ulaşmasına neden göz yumuldu? O zaman neden satış yaparak kur yükselişi engellenmedi?
Ya da şöyle mi düşünelim?
2019 yılında yerel seçimler vardı. İktidar, kur ve enflasyonu düşük gösterip ekonomimiz toz pembe algısı yaratılıp seçim kazanmak derdinde miydi?
Döviz satılarak kur artışı engellediğine göre kasım ayından itibaren döviz satışına gidilmediği resmen açıklandığına göre daha önceki satışlar yanlış mı yapılmıştı?
Uluslar arası bir kargaşada, dövizde tekrar yükseliş yaşanırsa yeniden piyasaya döviz satılacak mı?
En önemlisi yeni yatırımlar yapmak isteyen yabancı yatırımcılara döviz cinsinden garanti para taahhüt edilecek mi?
Asıl amaç ekonomik gidişata müdahale etmekten çok birilerini zengin etme, batmakta olan yandaş firmaları kurtarma çabası mı olacak?
Sağlıcakla...
