Vedat Baykal - Virüsler neredeyse bilgisayarlar var olduğundan beri varlar ve biz bir şekilde onunla uğraşmaya alışkınız. Bilinen kötü amaçlı yazılımları da bir şekilde tespit edebiliriz. Artık çok daha zararlı yazılımlar diyebileceğimiz casus yazılımlar ortaya çıktı. Casus yazılım da bir kötü amaçlı yazılım türüdür, ancak hastalığın ne yaptığını duyduğunuzda, kötü amaçlı yazılımın arka planda sessizce bir şeyler yapmaya çalışmasına üzülürsünüz.
Casus yazılımlar bilgisayar, telefon, tablet gibi herhangi bir cihaza sızabilir. Ayrıca, çoğu zaman, bu izinsiz girişi kendimizi doğrulama yoluyla yaparız. Casus yazılım cihazınıza bir kez girdiğinde, aklınıza gelebilecek hemen hemen her şeye erişebilirsiniz ve ne yazık ki çoğu zaman bunu ancak başınız belaya girdiğinde fark edersiniz. Dijital musibetimize, casus yazılımımıza, ne yaptığına ve nasıl tespit edeceğimize daha yakından bakalım.
Casus yazılım nedir ?
Casus yazılım; Bilgisayar, tablet, akıllı telefon gibi cihazlara kullanıcının bilgisi dışında sızan, kullanıcının izni olmadan veri toplayan ve topladığı verileri üçüncü şahıslara yeniden satan kötü amaçlı yazılım türüdür. Casus yazılım, bugün dünyanın en büyük siber tehditlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Casus yazılım bir virüs değildir. Virüsler cihazın içine yayılmaya çalışır, casus yazılımların cihaza bir kez girmesi yeterlidir. Çoğu kötü amaçlı yazılımın aksine, casus yazılım çok daha gizli ve önemli kullanıcı verilerine erişebilir. Bu tür önemli verilerin çalınması, kullanıcıların sadece dijital hayatlarında değil gerçek hayatlarında da sorun yaşamaları anlamına gelmektedir.
Casus yazılım ne işe yarar ?
Casus yazılımlar genellikle birlikte verilen yazılımlarda gizlenir. Bir kullanıcı yazılım yüklemesini onayladığında, farkında olmadan casus yazılımları da onaylamış olur. Casus yazılım kurulumlarını asla okumadığımız ve hemen onayladığımız kullanıcı sözleşmesindeki tek bir hüküm ile onaylayabilirsiniz.
Casus yazılımların çalışma prensibi üç temel adımdan oluşur; sızmak, veri toplamak ve veri göndermek. Bir şekilde cihazınıza sızan casus yazılım, ekran görüntülerine kadar tüm verilerinizi toplar ve ardından bu verileri yazılım sahibine gönderir. Kim bilir şimdi ne yapacak. Casus yazılımların erişebildiği bazı veriler şunlardır;
- Oturum açma bilgileri
- Kullanıcı adları ve parolalar
- PIN kodları
- Kredi ve banka kartı numaraları
- Klavye vuruşları
- Tarama alışkanlıkları
- E-posta adresleri
- Uçtan uca şifrelenmiş mesajlar
- Ekran görüntüleri
Casus yazılım çeşitleri nelerdir ?
Truva atı casus yazılımı, bir yazılım paketinde saklanarak cihazınıza gizlice girer.
Verilerinizi reklamcılara satan ve yanıltıcı reklamlar görüntüleyen casus yazılım 'reklam yazılımı'
Casus yazılım "tarayıcı izleyicileri" web sitelerine sızar ve çevrimiçi alışkanlıklarınızı izler
Casus yazılım 'Keylogger' ekran görüntülerini, tuş vuruşlarını, ziyaret edilen web sitelerini ve kaydedilmiş e-postaları izler.
Casus yazılımlar dört temel kategoriye ayrılabilir. Ancak casus yazılımlar bunlardan çok daha karmaşık olabilir. Casus yazılımların çeşitli kategoriler altında değerlendirileceği gibi, bu kategorilerin hiçbirine girmeyen casus yazılımlar olabilir.
Casus yazılım bulaşma belirtileri nelerdir ?
- İnternet tarayıcınızın ana sayfası değişir.
- Varsayılan arama motorunuz değişir.
- Karşınıza anlamsız arama sonuçları ve reklamlar çıkar.
- İnternet tarayıcınız kapalı olsa bile reklam görürsünüz.
- Cihaz performansınız büyük oranda düşer.
- Cihazınız sık sık donar ve hatta çöker.
- Cihazınızda tanımadığınız klasörler görmeye başlarsınız.
- Dosyalarınızın yer değiştirdiğini görürsünüz.
- Dosyalarınız silinir.
- Gönderilmiş Öğeler klasöründe göndermediğiniz e-postalar görürsünüz.
- https protokolü ile şifrelenmiş internet siteleri bile güvenli değil olarak görülür.
Casus yazılım nasıl silinir ?
Bilgisayarınızın, tabletinizin veya akıllı telefonunuzun casus yazılım içerdiğinden şüpheleniyorsanız, cihazı hemen sıfırlamanız gerekir. Önemli dosyalarınızı yedekledikten sonra, cihazı sıfırlayın ve tüm yazılımların kaldırıldığından emin olun. Çoğu zaman, bu casus yazılımları kaldıracaktır.
Casus yazılım bir virüs olmadığı için dosyalarınızda veya klasörlerinizde saklanmaz. Bu, kendi dosyalarıyla aktif olarak hareket eden bir yazılımdır. Bu nedenle, cihazı sıfırlamak en iyi yöntem olacaktır. Ancak bazı durumlarda profesyonel yardıma ihtiyaç duyabilirsiniz.
