Merkez Hakem Kurulu (MHK) Başkanı Zekeriya Alp, "Futboldan çok hakemlerimizin ve VAR'ın konuşulduğu ilk yarıyı geride bıraktık. Türk hakemleri olarak her hafta maalesef tartışmaların odağında kaldık. İlk yarıya baktığımızda hakemler için iyi geçtiğini söyleyebiliriz ancak gönlümüz razı olmamasına rağmen kamuoyunun tartıştığı kararlar yaşandı" dedi.
2019-2020 Sezonu MHK Kış Semineri'nin resmi açılış ve kokart töreni Antalya'nın Serik ilçesi Belek Turizm Merkezi'ndeki bir otelde yapıldı. Törene üst klasman hakemleri, üst klasman yardımcı hakemleri, üst klasman gözlemcileri ile kadın FIFA hakem ve yardımcı hakemleri, MHK Eğitim Danışmanı Jaap Uilenberg, UEFA Yardımcı Hakem Eğitimcisi Giovanni Stevanato, UEFA Gözlemcisi Jorn West Larsen ve UEFA Hakem Fiziksel Gelişim Sorumlusu Werner Helsen katıldı. Törende, Spor Genel Müdürü Mehmet Baykan, Kulüpler Birliği Başkan Yardımcıları, Demir Grup Sivasspor Başkanı Mecnun Otyakmaz, Sivasspor Teknik Direktörü Rıza Çalımbay ile Aytemiz Alanyaspor Başkanı Hasan Çavuşoğlu da yer aldı.
'Hakemlerimizin ve VAR'ın konuşulduğu ilk yarıyı geride bıraktık'
Törenin açılış konuşmasını yapan MHK Başkanı Zekeriya Alp, futbolda VAR sisteminin uygulanmasıyla dünya hakemliğinin çok önemli bir süreçten geçtiğinden bahsetti. VAR sistemini en iyi şekilde değerlendirmek ve verimli kullanmak için çaba gösterdiklerine değinen Alp, "Tüm çaba ve iyi niyetli çalışmalara rağmen bazı tartışmaların önüne geçmek mümkün olmuyor. Futboldan çok hakemlerimizin ve VAR'ın konuşulduğu ilk yarıyı geride bıraktık. Türk hakemleri olarak her hafta maalesef tartışmaların odağında kaldık. İlk yarıya baktığımızda hakemler için iyi geçtiğini söyleyebiliriz ancak gönlümüz razı olmamasına rağmen kamuoyunun tartıştığı kararlar yaşandı" diye konuştu.
'VAR uygulamalarında altın kuralımız belli'
Alp, VAR sistemi ve hakem kararları hakkındaki 'VAR gerektiği gibi kullanılmıyor. Hakem ceza almamak için VAR'a gitmiyor. Penaltılar tekrarlanmıyor. İtme, çelme, penaltı kararları, fauller, kırmızı kartlar,atamalar' konularında tartışmaların konuşulduğunu söyledi.
VAR uygulaması konusunda önemli bir kaç konuya dikkat çekmek istediğini vurgulayan Zekeriya Alp, "VAR uygulamalarında altın kuralımız belli, IFAB Protokolüne, yani VAR'ın anayasasına uymak. VAR'ın anayasasında da belirtildiği üzere VAR açık ve bariz hataya karışır. VAR, sana göre, bana göre pozisyonlara yani gri pozisyonlara karışamaz. Ve VAR, inceleme için çağırıyorsa hakem VAR'a gitmek zorundadır. Ve VAR uygulanmaya başladığından beri VAR'ın hakemi izlemeye davet ettiği ve hakemin girmediği bir pozisyon olmamıştır ve olmayacaktır. Bu konuda maalesef yanlış bir algı olduğunu görüyoruz. İlk yarıda hakemlerimizin performansını değerlendirirken VAR'a bu yönüyle bakmak gerekiyor" şeklinde konuştu
'Mevcut en ileri teknolojiyi kullanıyoruz'
VAR'ın ilk yarı ile ilgili bazı istatistiki verileri anlatan Alp, şunları söyledi:
"Süper Lig'de 153 maçta 65 karar VAR'dan düzeltildi. VAR incelemeleriyle, 26 penaltı, 17 gol, 8 kırmızı kart verildi. 10 tane gol, 3 penaltı, 1 yanlış kart iptal edildi. VAR'a gidilen pozisyonlardan ise sadece 4'ünde karar değişmedi. Bu rakam geçen sezon ilk yarıda 23'tü. Buradan da anlaşılıyor ki, gereksiz OFR'lerin sayısı azalmış durumda. Bu rakamlardan VAR'ın Türk futbolunda 65 kararla hakkaniyetli bir şekilde önemli bir katkı sağladığını gözlemliyoruz. Düzeltilen karar sayısının geçen sezonda 70 olduğunu hatırlatmakta fayda görüyorum. VAR'ın teknolojik boyutunda sorunumuz yok, mevcut en ileri teknolojiyi kullanıyoruz. Eksiğimiz insan kaynağı, yani VAR olarak görev yapacak hakemlerimizin sayısının az olması. Her hafta 9 Süper Lig maçımız var; 9 hakem, 9 VAR, 9 dördüncü hakem, 9 da AVAR görevlendirmemiz gerekiyor. Yine TFF 1'inci Lig maçlarımıza da üst düzey hakemleri gönderiyoruz. Ve MHK olarak bir hakemi o hafta sadece bir maçta kullanıyoruz. Bu eksiğimizi gidermek için, çok önemli bir çalışma içerisine girdik ve 2'nci ligde görev yapan hakemlerimizin hepsini taradık. Burada eğitimlerini tamamlayan hakemlerimizle birlikte ligin ikinci yarısında 10 VAR, 3 AVAR daha kadromuza katılıyor. İkinci yarıda bu hakemlerimizle birlikte daha başarılı uygulamalar yapacağımıza inanıyoruz."
'Notu sistem belirliyor'
İlk yarıda kulüpler tarafından gündeme getirilen konulardan birinin de atamalar ve hakemlere uygulanan ceza kriterleri olduğuna dikkati çeken Zekeriya Alp, hakem atamalarının nasıl yapıldığından bahsetti.
Sistemin öncelikle ödül ceza uygulamasına dayandığının altını çizen Alp, "Hakem değerlendirmemiz 100 üzerinden gerçekleşiyor. 85 sınır notumuz. Gözlemcilerimiz hakem yönetimi ilgili değerlendirmeleri yapıyor, sisteme giriyor. Hakem ile gözlemci arasındaki olası kişisel ilişki olabilir düşüncesiyle gözlemciye sadece değerlendirme yaptırıyoruz, not verdirmiyoruz. Notu sistem belirliyor. Gözlemcilerimiz bile, sistem sonucu oluşan hakem notunu bilmiyor. Siyah beyaz hatada 25 puan düşülüyor. Başarılı hakemlerimiz ertesi hafta maç alıp ödüllendiriliyor ama hata yapan hakemlerimiz cezalı oluyor ve ceza puanına göre maç alamıyor. Süper Lig hakemlerimizi kendimiz tayin ediyoruz ve bilgisayar programından atamaya engel bir durum olup olmadığını kontrol ediyoruz. VAR hakemlerimiz ise 6 puan üzerinden değerlendiriliyor. 3-4 hafta öncesinde atama planlarımızı yapıyoruz ve hakem performanslarına göre bunları güncelliyoruz ve nihai atamaları gerçekleştiriyoruz. Eğer VAR'da kadro sayısı açısından çok zorda kalırsak en az ceza puanı alan hakeme görev verebiliyoruz. Aksi takdirde ceza alan hakemler mutlaka dinlendiriliyor" dedi.
'Hakem kardeşlerimiz gerekli dersleri çıkarttılar'
Hakemlerin en önemli görevinin adil düdük çalmak, adaleti sağlamak olduğunu kaydeden Alp, "Bunu sağlıyorlar, sağlayacaklar da. Bizim tek bir amacımız var adil, tarafsız davranmak ve herkese eşit mesafede olmak. Biz hakem ailesi olarak bunun için büyük çaba gösteriyoruz. Ancak güven ortamı el birliği ile olur. Bunun için herkes birbirine güven duymalı, destek olmalı. Hakemlerimize futbol ailesinin güven duymasını, destek olmasını bekliyoruz.
Onların görevlerini layıkıyla yapabilmeleri için, karşılıklı güven ortamının oluşması şart ve Türk futbolunun daha güçlü olması için bunu hep beraber yapmalıyız. Hakem kardeşlerimiz gerekli dersleri çıkarttılar ve ikinci yarıda inanıyorum performanslarını yukarı çekeceklerdir. Bizler de takım olarak bir mücadeleye soyunduk, MHK olarak sonuna kadar en iyi şekilde bu savaşı vereceğiz. Pes etmeyeceğiz. Amacımız bu camiaya bir şeyler katmak. Çok katkı sağlayacağımıza da inanıyoruz" ifadelerini kullandı.
'Daima eğitim, eğitim, eğitim'
Zekeriya Alp, MHK yönetiminde görev başladıkları 4 Temmuz 2019 tarihinden itibaren 6 aylık sürede yaptıkları çalışmaları anlattı. İlk olarak stratejik bir plan oluşturduk ve bu plan dahilinde önemli adımlar attıklarını dile getiren Alp, şunları söyledi:
"Daima 'eğitim, eğitim eğitim' diyoruz. Çünkü başarının yolu eğitimden geçer. Zamanımızın büyük bölümünü eğitim çalışmalarına ayırıyoruz. UEFA ve FIFA'nın en değerli uzmanları ile çalışıyoruz. Eğitimle birlikte yeni hakemler yetiştirme yolunu seçtik. Genç hakemlere çok değer veriyoruz. Bunun için mücadele veriyoruz. VAR ve AVAR olarak hazırladığımız 9 tane hakemimizi Üst Klasman seminerimize davet ettik ve şu an aramızdalar. İnşallah zaman içerisinde bu arkadaşlarımız başarılı olacak ve üst liglerde görev alacaklar. Kadroyu gençleştirme, Türk hakemliğine yeni yüzler kazandırma çalışmalarımız devam ediyor. İlk yarıda dikkat ederseniz, genç hakemlerimizden önemli performanslar izledik. Bu hakemlerimiz tecrübeli ağabeylerinin de destekleri ile önemli noktaya gelecekler, onları Türk hakemliğinin geleceği olarak değerlendiriyoruz."
'İkinci yarıda 10 VAR, 3 AVAR'ı sahaya süreceğiz'
Üst klasman hakem kadrosunda bulunan ve bulundukları konumda gelişim göstermesi beklenen hakemler için mentörlük çalışması grubu oluşturulduğunu belirten Alp, hakemlere bireysel mentörler atandığını ve belirlenen periyot içinde koyulan hedefler doğrultusundaki gelişimlerinin takip süreci başlatıldığını söyledi. Yeni bir VAR kadrosu oluşturduklarını belirten Alp, "Alt liglerdeki hakemlerimizi VAR konusunda önemli bir eğitim sürecinden geçirdik. İkinci yarıda 10 VAR, 3 AVAR'ı sahaya süreceğiz. VAR hakemlerinin teknolojiyi yatkın ve genç isimler olmasına önem veriyoruz. Hakemliği bırakacak, son dönemlerini yaşayan isimleri VAR olarak görev yapması için gerekli düzenlemeleri yaparak çalışmayı planlıyoruz" dedi.
'Liglerimizde bir kadın hakemimizi görebiliriz'
Eski futbolcuların hakemlik yapması için resmi adımlar attıklarını hatırlatan Alp, şöyle:
"Türkiye Profesyonel Futbolcular Derneği ile yaptığımız iş birliği sonrasında Riva'da 25 eski futbolcuyu eğitimden geçirdik. Yakın bir zamanda aday hakem olarak görev yapmaya başlayacaklar. Kadın hakemliği en çok önem verdiğimiz konuların başında geliyor. Avrupa ile kıyaslandığında bu konuda geride kaldığımız bir gerçektir. Talimatlarda yapılan değişikliklerle, kadın hakemlerin erkek liglerinde maç yönetmesinin önü açıldı. Dolayısıyla bu bir başlangıç adımıdır. Kadın hakemlerimiz 2. lig ve 3.lig maçlarında görev almaya başladılar. Sırada ise 'Kadın Hakem Gelişim Kampı-Kadın CORE' projesi var. Bununla ilgili hazırlıklara da başladık ve ligin ikinci yarısında en kısa sürede bu projeyi de hayata geçireceğiz. Yakın bir süreçte liglerimizde bir kadın hakemimizi görebiliriz."
'Birlikte Çalışalım Projesi'
Gerçekleştirdikleri projeler hakkında bilgi veren Alp, anlık görüntü gönderimi projesiyle görüntü analizi çalışmaları yaptıklarını ve hakemlerin standart karar vermeleri için büyük çaba harcadıklarını söyledi. Projeyle belirlenen tartışmalı pozisyonların görüntülerinin Süper Lig ve 1 Lig'de görev yapan hakemlere, gözlemcilere gönderip 'Ne karar verirdiniz?' diye sorulduğundan bahseden Alp, ilk yarıda 123 tane pozisyonu bu şekilde 81 hakem ve gözlemciye yollayıp, sonuçlarını eğitim çalışmalarında kullandıklarını dile getirdi. Hakemlerin kural kitapçığıyla ilgili güncel kalmaları için Birlikte Çalışalım Projesi'ni hayata geçirdiklerini aktaran Alp, proje kapsamında, her hafta perşembe günü hakemlere bir form gönderip, formdaki 5 soruya cevaplamalarını istediklerini belirtti.
'Yeni bir ekip göreve getirdik'
İlk yarıda 5 binin üzerinde görüntü, eğitim ekibi tarafından pozisyon pozisyon kesilip hazırlanıp, hakem atamaları öncesinde izlenerek gerekli değerlendirmelerin yapıldığını kaydeden Alp, şöyle devam etti:
"Bir diğer önemli çalışmamız da hakemlerin fiziksel durumlarıyla ilgili. Hakemlerin maçlara daha iyi ve daha verimli hazırlanabilmelerini sağlamak amacıyla, hakem fiziksel gelişimi ve fiziksel maç hazırlığı konusunda yeni bir yapılanmaya gittik. Yeni bir ekip göreve getirdik. Sadece en üst seviyede değil, en alt kategorilerden başlayarak hakemlerin fiziksel hazırlık ve antrenman içerikleri gibi konularda bilinçlendirilmesi ve Türk Hakemliği için temelden itibaren 'fitness durumunun' bir sorun olmaktan çıkarılması için çalışmalar başlattık. Bunun da meyvelerini en kısa sürede alacağımıza inanıyorum."
ALP, MHK olarak hedeflerini şu sözlerle anlattı:
"MHK olarak en önemli hedeflerimizden birisi Avrupa'da hakemlerimizin daha çok başarılı olması, daha çok maç alması. Uluslararası alanda 1 Temmuz'dan bu yana hakemlerimiz toplam 53 maç yönetti. Gözlemcilerimize 38 maç geldi. Biliyorsunuz, 1 Ocak 2020 tarihi itibariyle görev yapacak FIFA listelerini belirledik. FIFA Hakemi listesine Arda Kardeşler, FIFA Plaj Hakemi listesine Gökhan Barçın dahil oldu. Ayrıca FIFA hakemimiz Ali Palabıyık 1. Kategoriye yükseldi. Kendilerine birazdan kokartlarını takacağız."
