Tutuklamaya ölçü geliyor

Mevcut yargılamaların ve cezaevindeki hükümlülerin durumunu etkileyecek olan Yargı Reformu Strateji Belgesi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklandı.  Yargı reformunun kamuoyu ile paylaşılmasının ardından ilgili yasal düzenlemelerin meclise gelmesi bekleniyor. Ancak bu düzenlemelerin meclise ne zaman geleceği henüz netleşmiş değil. 

9 amaç 63 hedef 
Yargı Reformu Strateji Belgesi'nde 9 amaç, 63 hedef ve 256 faaliyet yer alıyor. Yargı Reformu Stratejisi'ndeki 9 amaç şu başlıklar altında sıralanıyor: "Hak ve özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi. Yargı bağımsızlığı, tarafsızlığı ve şeffaflığının geliştirilmesi. İnsan kaynaklarının nitelik ve niceliğinin artırılması. Performans ve verimliliğin artırılması. Savunma hakkının etkin kullanımının sağlanması. Adalete erişimin kolaylaştırılması ve hizmetlerden memnuniyetin artırılması. Ceza adaleti sisteminin etkinliğinin artırılması. Hukuk yargılaması ile idari yargılamanın sadeleştirilmesi ve etkinliğinin artırılması. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin yaygınlaştırılması."

AB istediği için değil
"Uzun ve emek isteyen bir hazırlık döneminin ardından bu strateji belgesini kamuoyunun önüne getiren Adalet Bakanımıza ve katkı sağlayan herkese şükranlarımı ifade etmek isterim" diyerek sözlerine başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Devleti adaletin üstünden yaşatan bir medeniyetin temsilcileri olarak bu mesele bizim hep ilk sıralarımızda yer almıştır.  Geçtiğimiz 17 yılda en büyük yatırımları bu alanlara yaptığımızı görüyoruz. Yargı reformu strateji belgesini sonraki reform belgelerinin başlangıcı olarak görebiliriz. Türkiye’nin AB üyeliği sürecindeki en büyük kazanımlarının başında reform çalışmalarını sistematik olarak hayata geçirme kabiliyetine sahip olmasıdır. Reformları AB istediği için değil milletimizin ihtiyacı olduğu için hayata geçiriyoruz. Adaletin güçlü, güçlülerin de adaletli olduğu toplumlar hızla büyür kalkınır, zenginleşir. Kanuni Sultan Süleyman Han kılıcının yapamadığını adalet yapar demiştir" diye konuştu. 

İki temel perspektif
Yargı reformunun vatandaşların sisteme duyduğu güveni arttıracağını ifade eden Erdoğan, "Bu belgeyle verilen sözler tutulmuyorsa da AB üyeliğine bağlılığımızı da ifade ediyoruz. Yargı reformu stratejisinde 63 hedef ve 256 faaliyet bulunuyor. Yargı reformu stratejisi belgemiz 2 temel anlayış perspektif üzerine oturuyor. Birincisi hak ve özgürlüklerdir bu perspektifin özünde demokrasini geliştirilmesi hedefi vardır. İfade özgürlüğünü demokrasinin en önemli şartı olarak görüyoruz. Son 6 yllık süreçte bu özgürlüğün gelişmesine yönelik önemli adımlar attık. Sistematik işkence veya kötü muamele iddiaları ifadeleri artık geride kalmıştır. Tutuklama tedbirinin ölçülü olması için adımlar atıyoruz. Önümüzdeki dönemde adil yargılanma hakkının daha etkin şekilde korunmasını istiyoruz. Yargıda sadeleştirilmiş süreçlerin oluşturulması önleyici ve koruyucu hukuk uygulamalarının sisteme kazandırılması da önceliğimizdir" diye konuştu. 

Hakim ve savcılara yardımcı
Yargı bağımsızlığı, tarafsızlığı kapsamında AB, AB Konseyi, Venedik Komisyonu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin değerlendirmelerini gözeterek mevzuat paketleri hazırlandığını dile getiren Erdoğan, "Tutuksuz yargılanmayı asıl yöntem olarak görüyoruz, tutukluluk tedbirine zorunlu hallerde sağlayacak düzenlemeler yapacağız. İnsan hakları eylem planının ilkini 2014 yılında hazırlamıştık. Yeni İnsan hakları eylem planı hazırlıkları da kısa sürede hazırlanacaktır. Hukuk fakültelerinin eğitim süresi ve kontenjanları ile başarı sıralaması ölçütünü yeniden belirliyoruz. Hukuk fakültelerinde eğitim süresi 5 yıla çıkartılıyor ve kontenjanlar azaltılıyor. Hakim ve savcı yardımcılığı müessesini getiriyoruz. Hakim ve savcılar artık doğrudan kürsüye çıkamayacakları önce yardımcı olacaklar ardından ikinci bir sınavla hakim ve savcı olabilecekler" ifadelerini kullandı.

Avukatlara yeşil pasaport
"Avukatların bilgi ve belge temin etmelerine ilişkin yasal yetkilerini de genişletiyoruz" bilgisini veren Erdoğan, "Avukatlara yeşil pasaport hakkı vererek uluslararası faaliyetlerini kolaylaştırmayı planlıyoruz. Adalete erişimin kolaylaştırılması sağlanacak. Ceza adaleti sisteminin etkinliği arttırılacak. Cumhuriyet savcılarının takdir hakkı genişletilecektir. Sistemi mahkumiyet olasılığının az olduğu davaların açılmaması konusunda yeniden düzenlememiz gerekiyor. Savcılık aşamasında ne kadar çok sorun çözebilirsek mahkemelerdeki yargılamaları o kadar kolay çözebiliriz. Ülkemizde 12-15 yaş çocuklar hakkında yaklaşık 40 bin dava açılmıştır. 15 yaş altındaki çocukların ilk kez işlediği fiiller kovuşturmaya yer olmadan kapanacaktır. Bu tür çocuklarının durumlarının sosyal tedbirlerle takip edilmesi kendilerine daha iyi bir gelecek kurma ihtimalini güçlendirecektir. Cezada uzlaşmanın kapsamı genişletilecektir. Mahkeme temelli şiddet içermeyen uyuşmazlıklarda aile arabuluculuğu sistemi getirilecektir" dedi.

YARGI REFORMUNDA ÖNE ÇIKAN BAŞLIKLAR
Yeni bir İnsan Hakları Eylem Planı hazırlanacak. Hakim ve savcılar ilk kez coğrafi teminata kavuşacak. Kıdem ve performans kriterleri çerçevesinde bir hakim ya da savcının görev yeri kendi isteği dışında değiştirilmeyecek. İlk kez hakim ve savcı yardımcılığı müessesesi oluşturulacak. İhtisaslaşmada yeni bir dönem başlıyor. Hakimler ceza ve hukuk hakimi olarak ayrılıp ihtisaslaşma sağlanacak. Çevre, imar ve enerji gibi alanlarda özel mahkemeler kurulacak. Avukatlık mesleğinde bir ilk. Avukat olabilmek için "Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı''nda başarılı olma şartı getirilecek. Avukatların yeşil pasaport alabilmesini sağlayan yeni bir düzenleme yapılacak. Yargının iş yükünü azaltan, vatandaşın ve avukatların adli işlemlerini kolaylaştıran birçok tedbir alınacak. Bazı iş ve işlemler, dava konusu olmadan avukatlar aracılığıyla yapılacak. Hakim ve savcılar hakkında disiplin prosedürleri yeniden yapılandırılacak ve HSK'nın disiplin kararlarına karşı yargı yolu genişletilecek.  Tutuklama tedbiri gelişi güzel kullanılmayacak. Buna ilişkin mevzuat gözden geçirilecek. Soruşturma ve kovuşturma aşamaları için tutukluluk süresi ayrı ayrı düzenlenecek. Çocuk teslimi ve çocukla kişisel ilişki kurulması, icra müdürlüklerinin görevi olmaktan çıkartılacak. Bazı ağır suçlar hariç olmak üzere 15 yaşından küçük çocuklar, ilk defa işledikleri fiillerin soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmeden çocuklara özgü koruma mekanizmaları içerisinde değerlendirilecek. 'Yargıda Hedef Süre' uygulaması daha da genişletilecek. Adalet hizmetlerinde performans izleme merkezleri kurulacak. Adalet hizmetlerini etkin hale getirmek için hakim ve savcıların performansı daha titiz bir şekilde takip edilecek. Tüketici uyuşmazlıkları gibi alanlarda arabulucuya başvuru dava şartı haline getirilecek. Suça sürüklenen çocuklara özgü kamu davasının açılmasının ertelenmesi modeli geliştirilecek. Savunmanın yargılamalara etkin katılımı sağlanacak.