Minareye göre kılıf yapmışlar! Adrese teslim ihale

Sayıştay, 2018 yılı denetim raporunda Ataşehir Belediyesi'nde bir dizi usulsüzlük tespit etti. 2017-2019 yılları Ataşehir ilçesi genelinde yol düzenlemeleri ile bakım onarımlarının yapılması işinin ihalesinin adrese teslim yapıldığını belirleyen Başkanlık, rekabetin engellendiğini ortaya çıkardı. 2 Haziran 2017 tarihinde Belediye Başkanı Battal İlgezdi döneminde yapılan ihalenin teknik şartnamesinin belli bir firmaya göre düzenlendiği vurgulandı. Şartnamede istenilen araçlardan bazıları için konulan “kendi malı olma şartı”nı ilginç bulan Şayıştay, "Böyle bir düzenlemede asfalt plenti için “kendi malı olma şartı” getirilmesinin bir anlam taşımadığı açık olduğu gibi, bu hususun rekabeti engelleme ihtimalinin yüksek olduğu da rahatlıkla anlaşılacaktır. Yol düzenlemesi, bakım ve onarımı ihalesinde, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmayan kanalizasyon ve yağmur suyu uzaklaştırma imalatları ile kışın karla mücadele kapsamında araç teminlerinin bulunması başlı başına rekabeti engelleyecek nitelikte iken, asfalt çalışması için gerekli olan araçların yanında kış çalışmaları için gerekli olan araçların da kendi malı olmasının istenmesi ihaleye katılımı azaltmıştır. Şöyle ki istekli olabilecek 3 firma rekabetin engellendiği gerekçesi ile idareye itiraz dilekçesi vermiş, ihale dokümanı alan 12 firmadan sadece 1 tanesi ihaleye teklif vermiş ve bulgu konusu ihale tek katılım ile gerçekleştirilmiştir" açıklamasını yaptı.

Mevzuatın ruhuna aykırı
Ataşehir Belediyesi'nin aralarında doğal bağlantı olmayan, ayrı ayrı da ihale edilebilecek işleri bir arada ihale ettiğini de saptayan Sayıştay, "İşin niteliği gereği zorunlu olan ya da isteklinin kendi malı olmazsa işin aksamasına neden olacak araçların dışında “kendi malı olma” şartı getirilmemeli, ihalelerde rekabetin engellenmesine sebebiyet verilememelidir. Bu şekilde bir uygulama kamu ihale mevzuatının amacına ve ruhuna aykırılık teşkil edeceği gibi rekabetin azalması sebebiyle oluşacak ihale bedellerinin yükselmesine de neden olacaktır" uyarısını yaptı.

Diğer ilçelerde de var!
Belediye tarafından yapılan savunmada ise sözleşmede istenen 64 araçtan sadece 16 tanesi için “kendi malı” şartı getirildiği, asfalt ve renkli baskı asfalt miktarının çok olmasından dolayı asfalt plenti ve finişirın “kendi malı” olarak istendiği, kış şartlarında kiralık iş makinesi bulmanın zor olmasından dolayı yükleniciye kesilecek cezadan ziyade vatandaş mağduriyetine sebep olmamak için söz konusu araçların “kendi malı” olarak istendiği dile getirldi. Belediye ayrıca İstanbul'un diğer ilçelerinde de benzer uygulamaların olduğunu belirtti.

Birçok ihale iptal edildi
Sayıştay ise ihale konusu alımın niteliğinin dikkate alınmasını isteyerek, "İdarece temini öngörülen makine ve ekipmandan bir kısmının isteklinin kendi malı olmasına yönelik düzenleme yapılmasının idarenin takdir yetkisi dâhilinde olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır. Ne var ki idarenin bu takdir yetkisini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerine aykırı sonuç doğuracak şekilde kullanmaması gerektiği de açıktır. Aksi bir uygulama sadece belli firmalara yönelik ihalelerin yapılmasına sebep olabilecektir ki, bu husus ihale mevzuatında yer alan “eşit muamele” ilkesine aykırıdır" dedi. Sayıştay ayrıca Kamu İhale Kurumu'nun ve Ankara 14’üncü İdare Mahkemesinin aynı gerekçe ile iptal ettiği bir ihaleyi örnek gösterdi.

Firmaya göre şartname
Sayıştay Başkanlığı, ihaleye katılımın ön koşulu olarak kendi malı olması istenen asfalt plentine ilişkin şartnamedeki düzenlemeler incelendiğinde daha vahim bir durumun ortaya çıktığına vurgu yaparak, "Şartname hükümlerine göre ihaleye katılacak istekliler TS EN-13108-1 Asfalt Betonu Standartlarına Uygunluk Belgesi bulunan asfalt plentine sahip olduklarını belgelemek ve bu belgeleri ihale öncesinde idareye sunmakla mükelleftirler. Asfalt plentine sahip olmakla birlikte TS EN-13108-1 belgesi bulunmayan isteklilerin ise sahip oldukları asfalt plentini iş kapsamında kullanamayacağı, bunun yerine bu belgeye sahip kamu malı veya özel sektöre ait başka bir asfalt plentinden asfalt temin edilebileceği düzenlenmiştir. Teknik şartnamedeki hükümler birlikte değerlendirildiğinde istekli durumunda olan firmalardan kendi malı asfalt plenti olmayanların ihaleye katılamayacakları, kendi malı asfalt plenti olmakla birlikte buna ilişkin TS EN-13108-1 belgesine sahip olmayanların sahip oldukları asfalt plentini ihale kapsamında yapılacak işlerde kullanamayacağı ortaya çıkmaktadır. Böyle bir düzenlemede asfalt plenti için “kendi malı olma şartı” getirilmesinin bir anlam taşımadığı açıktır. Burada esas olan asfalt plentine sahip olmaktan çok belirli kalitede asfaltın kullanılmasıdır. Bu durumda, aynı kalitede asfaltı getirebilecek durumda olan, ancak kendi malı asfalt plenti bulunmayan firmaların ihaleye katılımı engellenmiş olmaktadır. Sonuç itibariyle, aralarında doğal bir bağlantı bulunmayan işlerin ayrı ayrı ihale edilmek suretiyle piyasada bizzat bu işlerle iştigal eden firmalardan hizmet alınması, isteklilerin kendi malı olması istenen araçlar belirlenirken idarenin takdir yetkisini, ihaleye katılımı ve rekabeti daraltmayacak şekilde kullanması kamu kaynaklarının etkin, etkili ve ekonomik kullanımı ile ihalelerde rekabetin sağlanması açısından önem arz etmektedir" tespitini yaptı.

Gecekondu fonunu hesaba aktarmışlar!
Sayıştay, Ataşehir Belediyesi'ne ait araçların mevzuata aykırı olarak yandaş derneklere kullandırıldığını ortaya çıkardı. Belediyenin 2018 yılı içerisindeki araç görevlendirmelerini inceleyen denetçiler, dernekler, mahalle ve site sakinleri tarafından düzenlenen yüzlerce şehir içi ve şehir dışı etkinliğe ücretsiz araç tahsis edildiğini orataya çıkardı. Sayıştay'ın raporunda Ataşehir Belediyesi'nde ayrı bir skandal daha patlak verdi. Gecekondu Fonu'nda toplanan pğaraların amacı dışında kullanıldığını tespit eden Şayıştay, 2018 yılı içerisinde gecekondu fonu hesabından 9 milyon 399 bin TL’nin belediyenin cari banka hesaplarına aktarıldığını saptadı. 1 milyon 516 bnin TL’nin ise Atapark Konutları aidat ödemeleri için kullanıldığı, bu suretle gecekondu fonundan toplamda 10 milyon 915 bin tutarlık amaç dışı kullanım gerçekleştirildiğinin ortaya çıkardı.

İhaleye fesat karıştırdığı gerekçesiyle görevden alındı
İçişleri Bakanlığı, 6 Aralık 2017 tarihinde Ataşehir Belediye Başkanı Battal İlgezdi'yi görevini kötüye kullanma, ihaleye fesat karıştırma, haksız mal edinme gibi gerekçelerle görevden almıştı Bakanlık, İlgezdi'nin ticari faaliyetlerini yakın akrabaları üzerinden devma ettirdiğini, mal varlığını gizlediğini, yakın akrabalarına şirket kurdurduğunu ileri sürerek görevden almayı gerekçelendirmişti. CHP kanadında tepki toplayan bu kararın ardından, 2019 yerel seçimlerinde Battal İlgezdi, yeniden aday oldu ve belediye başkanlığına seçildi. 

Ekrem Hacıhasanoğlu