Geçtiğimiz hafta yayımlanan yazımda Başakşehir’in araç kiralama ihalelerini ele almış ve toplam 1 milyar 85 milyon 387 bin TL’lik bir rakamı gözler önüne sermiştim. İşte bu dört ihalede Sarılar İnşaat’a dikkat diye not düşmüştüm. Bu dört ihalede dikkat çektiğimiz Sarılar İnşaat ile Küre İnşaat’ı iki bölümlü bir ihaleyi bölüşen şirketlerdi.
26 Ağustos tarihinde sonuçlanan ihalenin 1. kısmını Küre İnşaat Taahhüt Turizm Taşımacılık Sanayi ve Dış Ticaret Anonim Şirketi 219 milyon 838 bin TL ile kazandı.
İhalenin 2. kısmını Sarılar İnşaat ve Elektronik Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi 372 milyon 744 bin 950 TL teklifle üstlendi.
Peki bu iki firma arasında bir bağlantı var mıydı?
Evet bizce vardı ve araştırmaya değerdi.
Kocaeli Ticaret Odası’na kayıtlı bulunan Küre İnşaat ile İstanbul Ticaret Odasına kayıtlı Sarılar İnşaat ortakları aynı babadan olma kardeşlerden oluşmaktaydı.
Kocaeli merkezli Küre İnşaat ortakları Muhsin ve Yusuf Sarı kardeşlerden oluşurken, İstanbul merkezli Sarılar İnşaatın ortakları ise Osman ve Ramazan Sarı kardeşlerdi.
Kardeşlerden oluşan iki şirket, aynı ihaleye girip Başakşehir Belediyesi İhale Komisyonunun gözleri önünde 592 milyonluk iki kısımlı ihaleyi alıyorlardı.
Bu hukuken mümkün müydü?
Kanun “olmaz” diyor!
Çünkü bu durum Kamu İhale Kanunu’nun 5. Maddesi ile 17. Maddesi gereği ihaleye fesat karıştırma suçu kapsamına girmekteydi.
Kardeşlerden oluşan iki firmanın aynı ihaleye girip teklif vermesi 5. maddede de belirtildiği gibi, “İhalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” denildiği gibi aynı kanunun 17. Maddesi’ndeki (a) bendine göre, “Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek” fiili kapsamında olduğu görülmekte.
Şunu kim diyebilir: İhaleye verecekleri tekliflerden kardeşler birbirlerinden gizleyebilir!
Kardeşlerden oluşan iki firmanın aynı ihaleye katılmasının Başakşehir İhale Komisyonunca fark edilmemesi mantığa uygun muydu?
Çünkü, ihaleye giren firmalar hem ticaret odası kayıtlarını hem de ortaklık bilgilerini ihale dosyalarında bulundurmak zorunda değiller miydi?
Belediye ihale komisyonunun da bunları incelemesi gerekmez miydi?
Gördüler de görmezlikten geldiyseler suçlular, suça ortak değiller miydi? Görmediyseler de yine suçlu değiller miydi?
Kamu adına görevleri bu gibi hukuksuzluklara engel olmakla değil miydi?
Sarı kardeşler sessiz
Basın Ahlak İlkeleri gereğince Sarılar Şirketi’ne Sarılar ve Küre İnşaat şirketlerinin kardeşlerden oluştuğunu, bunun Kamu İhale Kanunu’nun ilgili maddelerince suç olduğu iddiamızı iletip ve cevap bekledik. Şirket, bu iddialarımızı yanıtsız bırakmayı tercih etti.
Sarılar İnşaat EKAP’ın 2010 yılında itibaren yayımladığı ihale sonuçlarına göre tam tamına 218 ihale almış. Şu an 23 ihalesi devam etmekte. Rakamlar çarpıcı. Sarılar İnşaat 12 yılda toplam 3 milyar 996 milyon 817 bin TL’lik ihale kazanmış. 2010’dan önce kazandığı ihaleleri varın bir de siz hesap edin. Ya Küre İnşaat? Bu kardeş şirktin de 97 kamu ihalesi kazandığı, 10 ihalesinin ise devam ettiği görülüyor. Peki Küre İnşaatın aldığı ihalenin toplamı neydi? 1 milyar 492 milyon 947 bin TL. İki şirketin toplam ihalesi ve rakamları gördünüz… Günümüz Türkiye’sinde arkanız zayıfsa hiçbir kamu kurumundan tek bir ihale alınamayacağını sizler de biliyorsunuz!
Bilirkişi: İhaleye fesat suçu
Konu hakkında bilgisine başvurduğumuz avukatlar, “Kardeşler arasında fiziki bir bağlantı, aynı telefon numaraları, aynı bina içinde bir arada faaliyette bulunmak dışında ortaklık yapısı kardeşlerden oluşan iki firma ihaleye girebilir” açıklamasında bulundular. Peşinden şu soruyu sorduk: “Peki bu etik mi?” Yanıt: “Etik de değil, suç da değil!” yanıtını aldık!
Konuyu uzun yıllar “Adli Bilirkişilik” yapmış mali müşavirlere sorduğumuzda, “Bu durum Kamu İhale Kanunu 5. Maddesine aykırıdır, suçtur, tartışılmaz. Bu ihale, şeffaflık ve rekabet ortamına aykırıdır ve kanunun ihlali kapsamında değerlendirilir” yanıtını aldık.
Fiziki, yani telefon, adres gibi ortak alanda faaliyetler yönündeki avukat görüşü üzerine Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanan Küre İnşaat Genel Kurul tutanaklarını inceledik. Bir süre İstanbul’da da şubesi bulunan Küre İnşaat’ın işyeri adresi Beylikdüzü’nde gözükürken tüm Genel Kurul Toplantılarını Sarılar İnşaat firmasının Kağıthane’deki işyeri adresinde gerçekleştirdiğini belirledik.
Sarılar İnşaat’a ait binada kardeşlerin birbirlerinden habersiz genel kurul toplantısı yapması mümkün mü?
Başakşehir Belediyesine ise söylenecek söz bulamıyoruz…
Konuyu Başakşehir Belediye Başkanlığı makamına bildirdik ve konu hakkında açıklama yapmalarını istedik.
Belediye jet hızıyla resmi yanıtını gönderdi.
Bir sıkıntı tespit etmemişler. Ayrıca, ihale hakkında şikâyet de olmadığını belirtmişler. Kuzum, hangi müteahhit itiraz edebiliyor ki belediye krallıklarında düzenlenen ihalelere?
BELEDİYE: SORUN YOK
Başakşehir Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından “Muhtelif Cins ve Miktarlarda Araç ve İş Makinası Kiralanması Hizmet Alım İşi” ihalesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 19. Maddesine göre kısmi teklife açık 2 kısım olarak açık ihale usulü ile 08.08.2022 tarihinde ihale edilmiştir.
İhalenin I. Kısmına 4 adet geçerli teklif verilmiş ve tüm geçerli tekliflerin yaklaşık maliyetin altında olduğu görülmüştür. İhaleye katılmak için gerekli belgeler ile yeterlik kriterlerini en iyi sağlayan “Sarılar İnş. Elek. San. Tic. Ltd. Şti.” firmasının teklifi ihale komisyonunca ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirilmiş ve ihale bu istekli üzerine bırakılmıştır. İhaleye herhangi bir şikâyet ve kamu ihale kurumuna itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmadığından söz konusu firma ile sözleşme imzalanmıştır.
İhalenin II. Kısmına 5 adet geçerli teklif verilmiş ve tüm geçerli tekliflerin yaklaşık maliyetin altında olduğu görülmüştür. İhaleye katılmak için gerekli belgeler ile yeterlik kriterlerini en iyi sağlayan “Küre İnş. Taah. Tur. Taş. San. Dış Tic. A.Ş.” firmasının teklifi ihale komisyonunca ekonomik açıdan en avantajlı teklif olarak değerlendirilmiş ve ihale bu istekli üzerine bırakılmıştır. İhaleye herhangi bir şikâyet ve kamu ihale kurumuna itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmadığından söz konusu firma ile sözleşme imzalanmıştır.
İhalede mevzuata aykırı bir husus bulunmadığı ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun rekabet, şeffaflık, saydamlık ve kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması temel ilkelerinin de sağlandığı tespit edilmiştir.
Ayrıca ihaleye teklif veren firmaların ticaret sicil gazeteleri incelendiğinde de firmalar arasında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17. Maddesine aykırı, teklif vermeye engel nitelikte herhangi bir ilişki de tespit edilmemiştir.
YASA NE DİYOR?
Kamu İhale Kanunu
Temel ilkeler
Madde 5- İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.
Kamu kurumu veya kuruluşları adına yapılan mal veya hizmet alım veya satımlarına ya da kiralamalara ilişkin ihaleler ile yapım ihalelerine fesat karıştıran kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (TCK md.235/1)
Yasak fiil veya davranışlar
Madde 17- İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır:
a) Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.
b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.
c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.
d) Alternatif teklif verebilme halleri dışında, ihalelerde bir istekli tarafından kendisi veya başkaları adına doğrudan veya dolaylı olarak, asaleten ya da vekaleten birden fazla teklif vermek.
e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak.
Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.
OĞUZ KARAMANLI
