Engelliler, COVID 19 salgını nedeniyle yeni karşılaştıkları sorunlarına çözüm istiyor. Engelliler Haftası’nda, engellilerin yaşadığı sorunları dile getiren Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİM-SEN) Engelliler Komisyonu Başkanı Ayşe Sarı, “COVID 19 pandemisi Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’ne göre yüksek riskli insani bir acil durumdur. Ancak hakkımızda kararlar alınırken süreçlere dâhil edilmedik. Pandemi nedeniyle alınan hiçbir kararda engelliler gözetilmedi. Engelliler Haftası’nda engelli tüm vatandaşlarımızın haklarını biz kez daha seslendiriyoruz” diye konuştu “COVID 19 insani acil risk durumudur” diyen Ayşe Sarı, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin 11’in maddesini hatırlatarak, “COVID-19 pandemisi Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin 11’inci maddesi bağlamında yüksek riskli insani acil bir durumdur. Sözleşmeyi imzalamakla Devletimiz; COVID-19 pandemisinin sürdüğü süreç içinde engellilerin korunmasını ve güvenliğini sağlamak için insancıl hukuk ve uluslararası insan hakları hukuku dâhil uluslararası hukuk çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmek için gerekli tüm tedbirleri almayı taahhüt etmiştir. Salgın sürecinde, Sözleşme temelinde kalınarak; engelli ve engelli yakını olan çalışanların acil eylem planlarına dâhil edilmesi, ayrımcılık yapılmaması, çalışan engelliler aleyhinde sonuç doğuracak hiçbir kararın alınmaması ve engelliler hakkında alınacak kararlara engellilerin ve onları temsil eden sivil toplum örgütlerinin dâhil edilmesi zorunludur” diye konuştu.
Sürece dahil edilmiyoruz
Pandeminin sürdüğü 1 yıldır engelli haklarını savunan hiçbir sözleşmenin dikkate alınmadığını belirten Sarı, “Ancak, 1 yılı geride bıraktığımız süreç içinde Sözleşme’nin hiç de dikkate alınmadığını görüyoruz. Karar vericilerin, engellileri ve ailelerini ve onları temsil eden örgütleri karar süreçlerine katmıyor olmasını, eleştiriyor ve bu durumdan endişe duyuyoruz. Engellilerin, engelliliğe yol açan ya da altta yatan hastalıkları nedeniyle, daha çok risk altında kaldıkları, koronavirüse yakalanmaları halinde hastalık seyrinin daha ağır seyredeceği ve ölüm riskinin daha da yüksek olabileceği gözden kaçırılmaması gereken bir gerçektir. Engelli çocuğu olan çalışanlar, kamu çalışanlarına yönelik alınacak önlemler konulu genelgelerde hiç dikkate alınmamıştır. Pandemi boyunca, pandemi ile ilgili yayınlanan görsel, işitsel ve yazılı bilgilere (betimleme ve işaret dili ile bilgilendirme gibi) erişimin sağlanmamasını, bir hak ihlali olarak görmekteyiz” dedi.
Çalışanların durumu dikkate alınmadı
“Genelgelerde engelli çocuğu olan çalışanlara yer verilmedi” ifadelerini kullanan SAHİM-SEN Engelliler Komisyonu Başkanı Ayşe Sarı, “Genelgelerde; engelli çocuğu olan çalışanlara hiç yer verilmemiş, ailelerin COVID-19 nedeniyle artan bakım yükü görmezden gelinmiştir. Bir hemşirenin, çocuklarına bakacak kimse bulamadığında, çare olarak komşusuna emanet ettiği iki çocuğunun, evde çıkan yangın sonucunda kaybettiği gerçeği çoktan unutulmuştur” şeklinde konuştu.
Engelliler aşı kapsamında yok
Engellilerin COVID-19 aşısında öncelik almadığının altını çizen Ayşe Sarı, “Engellilerin COVİD aşısı kapsamına alınmasında ciddi eksiklikler yaşamaktayız. Bakım kurumlarında kalan engellilere öncelik hakkı verilmiş, ilgili STK’ların çabaları ile down sendromlu yetişkinler ve kas hastaları da kapsama alınmıştır. Ancak işe gidip gelirken toplu ulaşım araçlarını kullanan, iş yerinde kişisel hijyen ve sosyal mesafe kurallarına uymakta güçlük çeken ve engelliliğe yol açan nadir ya da kronik hastalığı olan çalışan engellilerin durumu, karar vericilere defalarca bildirmiş olmamıza rağmen, dikkate alınmamıştır” dedi.
Mazeretler dikkate alınmıyor
“Engelli ve ağır engelli yakını olan sağlık çalışanları, engellilik mazeretleri dikkate alınmadan filyasyon ekiplerinde görevlendirilmeye ve çalıştıkları hastanelerden başka hastanelere görevlendirilmeye devam edilmektedir” diyen Ayşe Sarı SAHİM-SEN olarak Sağlık Bakanlığı’na yaptıkları başvuruyu hatırlatarak, “SAHİMSEN olarak bu sorunlara çözüm olması amacıyla Sağlık Bakanlığı’na gönderdiğimiz, “Engelli Yakınlarının Esnek Çalışması” konulu yazıya gelen 14.10.2020 tarihli yanıtta (Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 60438742-929 sayılı yazısı); “…personelin kendisinin veya bakmakla yükümlü olduğu yakınlarının engellilik durumunu belgelemeleri halinde; kendilerine esnek çalışma konusunda imkânlar ölçüsünde gerekli kolaylığın sağlandığı, bu durumda olan personele yapılan görevlendirilmelerin yeniden gözden geçirildiği ve sonucuna göre işlem tesisi cihetine gidildiği” ifade edilmiştir. Geldiğimiz noktada, sözü edilen kolaylıkların uygulanmadığını ve bu yazının kurum idarecileri tarafından gözetilmediğini görmekteyiz” dedi.
İş sağlığı diye bir şey yok
Pandemi sürecinde Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) yayınladığı beyanların dikkate alınmadığının altını çizen Ayşe Sarı, “ Engelli çalışanların COVİD-19 sürecinde iş sağlığı ve güvenliğine yönelik tedbirler alınmamakta ve risk değerlendirilmesi yapılmamaktadır. Bu konuda, Uluslararası Çalışma Örgütü’nün-ILO- ve Dünya Sağlık Örgütünün yayınladığı beyanlar, ülkemizde hiçbir şekilde dikkate alınmamaktadır” diye konuştu.
Çalışan engellilere idari izin verilmeli
Genelgeye uygun olarak tüm engelli çalışanların idari izinli sayılması gerektiğini belirten Sarı, engellilerin taleplerini;
Engelli çalışanların, yeni işe girenler de dahil ivedilikle aşı programına alınması,
Genelgeye uygun olarak; tüm engelli çalışanlara idari izin verilmesini,
Engelli çalışanların ve engelli ailelerinin hiçbir şekilde filyasyon ekiplerinde görevlendirilmemeleri ve görevlendirmeye tabi tutularak, başka kurumlara gönderilmemesini,
Aynı hanede yaşadığı engelli yakını olan çalışanların, idari izin veya esnek mesai hakkından yararlandırılması; bu hususun genelgelere konu edilmesini,
Sağlık çalışanlarının engelli yakınları başta olmak üzere aynı hanede yaşayan tüm aile üyelerinin aşı kapsamına alınmasını,
Pandemi ile ilgili bilgilendirmelerin erişilebilir ve kolay okunur formatta yapılması” olarak sıraladı.
