Türkiye’nin savunma sanayii alanında en önemli kuruluşlarından biri olan TUSAŞ – Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş., ülkenin stratejik projelerine imza atıyor. Ancak birçok kişi, bu dev kurumun özel sektör mü yoksa kamu malı mı olduğunu ve sahiplik yapısını merak ediyor. Özellikle Ankara’nın Kahramankazan ilçesinde meydana gelen terör saldırısının ardından gözler yeniden TUSAŞ’a çevrildi. Peki, TUSAŞ devletin mi, yoksa özel sektöre mi ait? Kuruluşun sahibi kim ve hisse yapısı nasıl? İşte TUSAŞ ile ilgili detaylı bilgiler.
TUSAŞ Nedir? Sahibi Kim?
TUSAŞ’ın tam adı Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. olup, 1973 yılında Türkiye’nin savunma sanayii alanındaki dışa bağımlılığını azaltmak amacıyla kurulmuştur. Kuruluş amacı, Türkiye’nin hava kuvvetleri için gerekli savaş uçaklarının üretimini, modernizasyonunu ve bakımını yapmaktır. Zamanla büyüyerek savunma, havacılık ve uzay teknolojilerinde birçok proje geliştiren bir teknoloji merkezi haline gelmiştir.
TUSAŞ Kamu Kurumu mu, Özel Sektör mü?
TUSAŞ, devlet ağırlıklı bir yapıya sahip olmakla birlikte anonim şirket statüsündedir. Tamamen kamuya ait bir kuruluş olmamakla birlikte, büyük çoğunluk hissesi devlete aittir. Hisseleri farklı kamu kurumları arasında paylaştırılmıştır ve Türkiye’nin savunma sanayii politikasında önemli bir rol oynar. Şirket, özerk bir yapıya sahip olup, özel sektör şirketleriyle iş birliği yaparak da projeler üretmektedir.
TUSAŞ’ın Sahiplik Yapısı ve Hisse Dağılımı
TUSAŞ’ın ana hissedarları Türkiye’nin en önemli kamu kurumlarıdır. Hisse dağılımı şu şekildedir:
- Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB): %45,45
- Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı (TSKGV): %54,49
- Diğer küçük hissedarlar: %0,06
Bu yapıyla, TUSAŞ’ın hisselerinin yaklaşık %100’ü dolaylı olarak devletin kontrolündedir. Şirket, tamamen milli savunma ve havacılık projelerinde çalışmak üzere organize olmuştur. Özetle, TUSAŞ kamuya ait bir yapıda faaliyet gösteren bir anonim şirket olup, doğrudan devletin denetimindedir.
TUSAŞ’ın Tarihçesi ve Yapısal Değişiklikler
TUSAŞ, 1973 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde kuruldu. 1984 yılında, F-16 uçaklarının üretimi ve entegrasyonu için ABD ile ortak bir yatırım olarak yeniden yapılandırıldı. Ancak bu ortaklık, 2005 yılında sona erdi. Türk tarafı, TUSAŞ’ın yabancı hisselerini satın alarak şirketin tamamen milli bir yapıya dönüşmesini sağladı. Böylece TUSAŞ, Türkiye'nin havacılık ve uzay sanayiindeki en önemli kamu kuruluşlarından biri haline geldi.
TUSAŞ’ın Faaliyet Alanları
TUSAŞ, sadece uçak üretimiyle değil, birçok farklı savunma ve havacılık alanında faaliyet göstermektedir. Şirket, insansız hava araçları (İHA), savaş uçakları, helikopterler, uydu teknolojileri ve uzay sistemleri gibi geniş bir yelpazede projeler geliştirmektedir. Ayrıca TUSAŞ, Milli Muharip Uçak (MMU) gibi büyük projelere de öncülük etmektedir.
TUSAŞ bünyesinde yer alan iş birimleri şunlardır:
- Havacılık Yapısalları Grubu
- Helikopter Grubu
- İnsansız Hava Aracı (İHA) Sistemleri Grubu
- Uzay Sistemleri Grubu
- Milli Muharip Uçak Grubu
- Mühendislik Grubu
TUSAŞ’ın Rolü ve Stratejik Önemi
TUSAŞ, Türkiye’nin savunma sanayiindeki millileşme hamlesinin merkezinde yer almaktadır. Dışa bağımlılığı azaltma ve yerli üretimi artırma amacıyla faaliyet gösteren şirket, Türk Silahlı Kuvvetleri başta olmak üzere birçok devlet kurumunun projelerinde kritik roller üstlenmektedir. Aynı zamanda, uluslararası pazarda da söz sahibi olmayı hedefleyen TUSAŞ, küresel ilk 100 savunma sanayii şirketi arasında yer almaktadır.
Sıkça Sorulan Sorular
1. TUSAŞ tamamen devlete mi ait?
Evet, TUSAŞ’ın hisselerinin %100’e yakını kamuya aittir. Büyük hissedarlar arasında Savunma Sanayii Başkanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı bulunur.
2. TUSAŞ özel sektör mü yoksa kamu kuruluşu mu?
TUSAŞ, kamuya ait bir anonim şirket olup, devlet denetiminde faaliyet göstermektedir. Ancak özel sektörle iş birliği yaparak birçok proje geliştirmektedir.
3. TUSAŞ’ın sahibi kim?
TUSAŞ’ın büyük hissedarları Savunma Sanayii Başkanlığı ve Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfıdır. Dolayısıyla şirket, dolaylı olarak devletin kontrolündedir.
4. TUSAŞ hangi projeleri yapıyor?
TUSAŞ, Milli Muharip Uçak, İHA sistemleri, ATAK helikopteri gibi birçok savunma ve havacılık projesine öncülük etmektedir. Aynı zamanda uzay sistemleri ve uydu projeleri de yürütmektedir.
5. TUSAŞ neden önemli?
TUSAŞ, Türkiye’nin savunma sanayii ve havacılıkta millileşme hedeflerinin merkezinde yer alır. Yurt dışına bağımlılığı azaltarak yerli projeler geliştirmesi, ulusal güvenlik açısından kritik bir öneme sahiptir.
