Beyaz rengin konakladığı, güneşin ve ayın bozkırı izlediği yer: Tuz Gölü

Tuzuyla, kızgın güneşi ile doğanın muhteşem güzelliğinin sergilendiği, çocukluğumun geçtiği, hayatı tanıdığım yer. Saymakla bitiremeyeceğimiz güzelliklere sahip bir ilçe; Anadolu’nun tam ortasında doğanın müthiş hediyesi. Herkesi davet eder, sessiz, durgun,
kristalize göl. Dünyanın her yerinden sadece gölü görmek ve üzerinde yürümek için gelenler var.

Yer altı sularıyla beslenen Tuz
Gölü’nün ortalama derinliği 50 cm. Tuz Gölü, Türkiye’nin en az yağış alan bölgesidir. İlkbaharda gölün genişliği 164.200 hektara ulaşırken yaz aylarında göl yüzeyinde oluşan yaklaşık 30 cm.lik tuz tabakası, bölgedeki aşırı buharlaşmanın bir kanıtıdır. Türkiye’nin tuz ihtiyacının yüzde 70’i Tuz Gölü’nden sağlanmaktadır. Bunun yanında bölgede 279 bitki ve bakteri türünün yaşadığı tespit edilmiştir. Dünyanın önemli doğal alanlarından biri olan Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi, sahip olduğu bu özellikleri nedeniyle UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’ne kaydedilmiştir.
Kentin gelirinin büyük bölümü beyaz cevher Tuz Gölü'ndendir. Kaldırım tuzlası büyük bir ekonomik gelir sağlar. Nüfusuna kayıtlı vatandaşlarının büyük bölümü Almanya ve Avusturya olmak üzere orta Avrupa şehirlerinde yaşayan bir ilçedir. Avrupa’da her yerde mutlaka bir Şereflikoçhisarlı bulunur. Yaz aylarında nüfusu ikiye katlanır ve cıvıl cıvıldır.

Haydi Tuz Gölü'ne
Fotoğraf makinenizi alın basın deklanşöre, bırakın kendinizi Tuz Gölü’nün büyüleyici atmosferine. Işıltılı perdeye. Göl üzerinde, ayaklarınız kristallerle buluşur. Sert tuz tabakasında yürüyebilirsiniz. Göl üzerinde, yapay toprak yolda işletmelere kadar gidebilirsiniz.
Klip çekimlerinin mekânı. Siz de kendi klibinizi çekin. Anları anılara çevirin. Mutfakta avucunuza her tuzu aldığınızda yüreğinizin gideceği yer olacaktır.



Şifa dağıtan gölde, tuz
İnsan üzerindeki elektriği alıyor. Yaz mevsimi, tuzun kristalleştiği beyaz kayalar oluşturduğu aylardır. Ayak mantarına, ayak kokusuna, egzamaya. Dokunun suyuna tuzuna…
Adınız soyadınız yazılmış olan ya da istediğiniz objelerin tel figürleri, tuz gölüne bahar ayında ve tuz tutma zamanı başlarken atın. Yaz aylarında suyun buharlaşması ile tuzlar figürü tamamen sarınca çıkarın. Billur parlaklığında, tuz şekiller ve heykeller elinizde olacaktır. Odanıza koyunuz. Hem size sağlık verir, hem şık görüntü. Huzurla uykuya dalmak için tuz gece lambasını da yakmayı unutmayın…

Güneşi selamlayan Sultan Alâaddin Camii
Anadolu beylikleri döneminde Şereflioğulları beyliği ve Koçoğulları beyliğinin Tuz Gölü'nün yakınlarında şu anda bulundukları yere yerleşmeleri ile kurulmuştur. Daha sonra Anadolu Selçuklu devletine bağlanmışlardır. Koçhisar’ın içinde bulunan Alaaddin Camii (Kurşunlu Cami) o dönemden kalan tek tarihi eserdir. Yüzyıllardır Koçhisar’ı güneşin doğuşuyla selamlayan Sultan Alaaddin Cami'nin taştan yapılmış minberi basit süslemelere sahiptir. Mihrap ve minberi çok etkileyici bir sanat abidesidir. Yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen cami, ilk olarak Selçuklu devrinde yapılmış olmalıdır. Kapısındaki 1869 tarihli kitabe, muhtemelen caminin yeniden yapım tarihini bildirmektedir. Su basman seviyesine kadar olan temel duvarlarının beden duvarlarından daha eski olması, caminin tarihini 13. yüzyıla kadar indirmektedir.

Tüm ziyaretçiler kayıt altında
Şereflikoçhisar’da tarih kokan bir yer vardır ki Sultan Alaaddin (Kurşunlu) Camii’nden sonra ikinci tarihi eserdir. Kurtuluş Savaşı’nın askeri karargâhı ve Şereflikoçhisar isminin kararının alındığı yerdir. Benim de ortaokul da eğitim aldığım binadır. İki katlı olan müze, misafirlerini yeşil bir bahçe ile karşılıyor. Müzeye her giden, mutlaka ziyaret defterine adını soyadını yazdırıyor. Böylelikle tüm ziyaretçilerin müzeye gitme tarihi kayıt altına alınıyor. Binanın giriş duvarında Atatürk'ün fotoğrafı, Türk bayrağı, belediye bayrağı ve kılıçlar asılı. İlk katta 3 oda bulunuyor. Odanın birinde televizyon, daktilolar, dikiş makinesi, süt makinesi, telefonlar, tarlada kullanılan dirgen, yaba, elek gibi araçlar, ikinci odada; minder, yastık, 1970 yılında giyilen gelinlik ve kıyafetler, radyolar, televizyonlar, üçüncü odada yine müzelik kıyafetler, müzelik araç ve gereçler bulunuyor. İkinci katta da odanın biri toplantı salonu bulunurken, ikinci ve üçüncü oda ise tuz müzesi olmak için bekliyor.

Neşet Ertaş'ı burada dinleyin
Bahçesinde kamelyaların bulunduğu müzeye mutlaka uğrayın. Tarih kokusu üzerinize sindikten sonra günbatımı yaklaşırken belediyeye ait olan ve Koçhisar’ı geniş açıdan izleyebileceğiniz Güneş Tepe’ye çıkın. Çayınızı kahvenizi yudumlayın. Çok acıktığınızda Koçhisar’a özgü yemekler tadın. Gün batmak üzereyken 'Güneş Nemrut'tan Doğar, Tuz Gölü'nden Batar' sözlerini hatırlayın. Doğanın ikramı olan bu güzelliği doyasıya izleyin ve alkışlayın. Bir bozlak dinleyin. Açın açın radyonuzun sesini üstat Neşet Ertaş’ın “Türkülerimin hakkını vererek okuyan halk müziğimizin tartışmasız kraliçesi” dediği Gülşen Kutlu'yu dinleyin, “Doyulur mu doyulur mu?” türküsünün namelerinde bakarsınız uzaklara…

Kavunu, pekmezi, yoğurdu, tahinli pidesi
Mevsim dışı zamanlardaki ihtiyacımız olan sağlık ve gençlik kaynağı olan çerez niyetine de tüketebilen meyve kuruları her evde mevcuttur. Sihirli bir sağlık iksiri olarak tüketilen organik elma, erik, kayısı, armut, domates, biber, yeşil fasulye kurusu ve daha niceleri… Besleyici özelliği olan organik hoşafları içmek ayrı bir keyiftir. Tuzu, yoğurdu, özellikle kavunu meşhurdur. Tahinli pidesi özüdür. Hücre dostu tahinin en güzel haline burada rastlarsınız. Tuz Gölü kıyı kesiminde kavun ve karpuz tarlaları bulunur. Göl kıyısına yakın büyüyen kavunlar harika bir şekilde tatlıdır. Mineral bakımından aşırı zengin toprağından dolayı Türkiye’de Şereflikoçhisar kavunundan daha iyisini bulmak mümkün değil, hatta dünyada bile.

Komşu tabağı günü
Gelenekler arasında olan, komşuluk simgelerinden birisidir. Komşu Tabağı Günü her yıl aralık ayında kutlanıyor. Komşuluk ne için? Bazen tabaklar unutulur. Boş verilmez asla. Komşu tabağı yalnız olmadığımızı ve birileri tarafından düşünüldüğümüzü anlatır. Şereflikoçhisar’da ikamet ediyorsanız bu eyleme katılırsınız. O gün kapıları çalan komşulardır. Komşu ilçelere, komşu ülkelere de komşu tabağı da ulaştırma etkinliği bir gün mutlaka gerçekleşecektir.

Baş köşede bulgur var
Türk mutfağının vazgeçilmez yemeği bulgur pilavı, Koçhisar mutfağının da başköşesindedir. Öyle tabakta yenmez. Tepsinin üzerine yufka koyarlar. Buharı tüten sıcak tavuklu bulgur pilavı yufka ekmeğin üzerine dökülür ve afiyetle yenir. Pilavın yanına bol soğanlı salata. Yanında patlıcan turşu ve yayık ayran. Buram buram Anadolu kokar. “İşte Anadolu’m” dersin. Lezzetine doyum olmaz. Yolunuz düşerse değil, mutlaka gidin ve bulgur pilavı isteyin, Koçhisarlılardan. Hangi kapıyı çalsanız, misafirperverliği göreceksiniz. Kabaklı, patlıcanlı pekmezi de tatlı olarak yemeyi unutmayın. Bir de mercimekli bulgur pilavı vardır ki, tabak tabak yemek istersiniz. Yanında yoğurt, köpüklü ayran, kelek turşusu ve türlü turşu ile lezzetine doyum olmaz.

Bitmez, memleket sevdamız bitmez
Gidemediğimde özlediğim yer. Memleketime her yıl bahar erken gelir. Dağlarında çiğdem açar. Başını omzuna yaslayacak analar, yiğitler diyarıdır. Kızılırmak’ın sessizliği, Tuz Gölü’nün kuraklığı, ağustosta buğday hasadı, ekim ayında cevizin ve bütün sebzelerin, meyvelerin kurutulmuş hallerinin, üzümün pekmez halinde eve dönüşüdür. Karakışta kar ile pekmezin buluşmasıdır. Rüzgârın serin estiği, rahatlatıcı dağ havası ile Ayanlar ve Hındıllı yaylasının bulunduğu, dünyanın en güzel toprağına sahip coğrafyada, bitmez, memleket sevdamız bitmez…
Doğanın en büyük armağanı beyaz göl Tuz Göla bizim topraklarda, bizi tercih etmiş. Ay ışığı ve tuz kristalleri muhteşem ikilisi, dolunayda milyonlarca yürek olmak için bizi bekliyor.



Flamingoların dansı baş döndürücü
Genel adı flamingo ve yerel halk ağzında adı allı turna olan kuşların cenneti Tuz Gölü, flamingoların Akdeniz Havzası'ndaki en önemli konaklama noktalarındandır. “Allı Turnam bizim ele varırsan, şeker söyle, kaymak söyle, bal söyle…” türküsü kim bilir hangi duygularla yakıldı. Tuz Gölü kıyılarının kızıl renge boyanmasının nedeni, Salina adındaki algler, çok tuzlu sularda tuz ile beslenerek kırmızı pigment üretiyorlar. Tuz Gölü, dünyada flamingoların kuluçkaya yattığı en önemli sulak alanlar arasında yer almaktadır. Yılın belli dönemlerinde flamingolar geliyor. Tuz Gölü’nde her yıl on binlerce kuş yavrusu kuluçkadan çıkarken göl, adeta bir flamingo cennetine dönüşüyor. Flamingolar tuzda yaşayan bir alg türü ile besleniyor. Kış ve ilkbahar aylarında göldeki su seviyesi yükseliyor. Flamingolar ve Tuz Gölü uyumuna baktığımızda; flamingoların Tuz Gölü üzerindeki dansı, uyumu ve verdikleri pozlar baş döndürücü. Mart ayından itibaren göle gelen flamingolar kuluçkaya yattıktan sonra yavrularını büyütüyorlar ve eylül ayından itibaren güneye göç etmeye başlıyorlarmış. Kanadı kırılanlar ise hayalleri ve hedefleri ile birlikte göl ortasında kalırmış. Tuz Gölü’nde, leylek, angut ve suna ördeği ile balıkçıl kuş türleri de mevcuttur. Sayılamayacak kadar çok çeşitli kuş türüne ev sahipliği yapan Tuz Gölü havzası, yaklaşık 6.000 kadar kuş yuvalama alanına sahiptir.

Damat kahvesine ilk tuz atılan yer
Gelenek ve göreneklerimizde tabulaşmış, damat kahvesine ilk tuz atılan yer. Eski zamanlarda görücü usulü ile evlilik yapılırken, kız ilk kez gördüğü damat adayını beğenmediyse, babasının gölden getirdiği tuzu kahvenin içine atarmış. Kahveyi ikram eder, kapı aralığından izler ve gülermiş. Kahvenin tadı iğrençtir, damat çaresiz o kahveyi içer, anlam yükler ve kız evinden ayrılırmış. Genç kızımız eğer damadı beğenirse kahvesini şekerli yaparmış. Kahveye tuz atmanın birçok hikâyesi var ama annem her kahve yaptığında bu hikâyeyi anlatırdı. Koçhisar’da arkadaş grubu ile gittiğinizde içinizden birinize tuzlu kahve gelebilir. Adettendir. Tuzlu kahve şans getirir. Ardından hemen damak tadınıza uygun arzu ettiğiniz kahve ikramı yapılır. Afiyetle içersiniz. NEZAHAT GÖÇMEN

Kaynaklar: http://www.tayyareci.com/bagisucak/index.asp, http://www.youtube.com/watch?v=duE6q7C96Bs, http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,51375/tuz-golu-ozel-cevre-koruma-alani.html