Jüri koltuğunda Somer Sivrikaya, Mehmet Yalçınkaya ve Danilo Zanna'nın oturduğu Masterchef Türkiye'de rekabet dolu bir akşam izleyicilerin karşısına çıkıyor. Binlerce kişinin ekran başına kilitlendiği yarışmada yapılacak yemekler sonrasında eleme adayları arasından programa veda edecek isimler olacak. Tema ise Trabzon hurması. Cennet hurması olarak da adlandırılan lezzetli tat ile en yaratıcı tarifi ortaya koyan ve elinin ustalığını konuşturacak olan yarışmacı ve takım kazanacak. Peki, Masterchef'te kim elendi? Trabzon hurması ile ilgili bilgiler, yemekler, tarifler ve tüm bilinmesi gerekenler haberimizde yer alıyor.
Trabzon hurması yetiştiriciliği
Türkiye, dünyada yetiştirilen ticari meyve türlerinin büyük bir çoğunluğunu yetiştirebilecek ekolojilere sahip bir ülkedir. Bu avantaj, genel olarak, yetiştiricilik bazında kullanılmasına karşın, pazarlama konusunda yapılan hatalar nedeniyle, dünya meyve yetiştiricisi ülkeler arasında ülkemiz, arzu edilen yerde bulunamamaktadır. Türkiye anavatanı Anadolu olmayan birçok meyve türünü rahatlıkla yetiştirebilmekte olup bunlardan biri de, anavatanı Çin olan trabzon hurmasıdır. Dünyada yetiştiriciliği, ılıman iklim kuşağında yeralan ülkelerde de yapılmakla birlikte, subtropik iklim kuşaklarında yeralan ülkelerde yoğunlaşmıştır. Türkiye’ de Trabzon hurması yetiştiriciliği çok eskiden beri yapılıyor olmasına karşın, gerek üretim ve gerekse pazarlama açısından henüz istenilen düzeye ulaşılamamıştır. Ülkemizde, illerin yarıdan fazlası trabzon hurması yetiştiriciliği yapmasına rağmen yıllık üretim ancak 38 043 tona ulaşabilmiştir. Ülkemizde trabzon hurması üretimin azlığı yanında meyvenin yeterince tanıtımının yapılamaması, özellikle iç tüketimin istenilen düzeyin altında kalmasına ve dolayısıyla pazarlama sorunlarına yol açmaktadır. Hatta Karadeniz Bölgesinin bazı yörelerinde meyvesinden yararlanmak amacı ikinci planda kalmakta ve süs ağacı olarak yetiştiriciliği yapılmaktadır. Meyvelerin, insan beslenmesindeki öneminin artmasıyla birlikte sağlıklı yaşam için, farklı meyve türlerinin tüketilmesi önerilmektedir. Bu tüketimde, henüz istenilen yeri alamamış ancak tüketimini sağlıklı yaşama önemli katkılar yapabilecek türlerden biri de Trabzon hurmasıdır.
Dünyada Trabzon hurması üretimi
Trabzon hurması anavatanı Çin olan ve dünyada öncelikle subtropik iklim kuşaklarında ve daha sonra ılıman iklim kuşaklarında yetiştiriciliği yapılan bir türdür. Çin’den Japonya’ya çok eski tarihlerde götürülmüş buradan Amerika ve Avrupa kıtasına geçmiştir. 2017 yılı verilerine göre dünya trabzon hurması üretimi 5 750 368 ton olup bu üretimin % 72’si anavatanı olan Çin’e aittir. Çin, Kore, Japonya ve Taiwan’ ın toplam üretimleri, dünya üretiminde % 85 gibi büyük bir paya sahiptir. Türkiye son üretim değeriyle dünya üretiminde % 0.64’ lük bir paya sahiptir. Diğer yandan, küçük çaplı üretimleri olan birçok ülkenin üretim değerlerinin uluslararası istatistiklerde yer almaması, uzak doğu ülkelerinin paylarının daha yüksek görülmesine neden olmaktadır. Dünya genelindeki trabzon hurması üretiminde 20-25 kadar ülkede kayıtlara giren üretimler bulunmaktadır.
Türkiye'de Trabzon hurması üretimi
Türkiye çok eskiden beri Trabzon hurması yetiştiriciliği yapan ve Trabzon hurması yetiştiriciliği için uygun ekolojilere sahip bir ülke olmasına karşın üretim, tüketim ve pazarlama yönünden önemli bir atılımı gerçekleştirememiştir. Trabzon hurması subtropik iklim meyve türü olmasına karşın, kışın yaprağını dökerek -12o C hatta bazı çeşitlerinin -18o C’ ye kadar olan düşük sıcaklıklara dayanabilmeleri ılıman iklim kuşağında da yetiştiriciliğinin yapılmasını mümkün kılmaktadır. Bu nedenle, ülkemizin hem deniz kenarlarındaki illerinde hem de iç bölgelerde yer alan illerinde Trabzonhurması yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Türkiye Trabzon hurması üretimini son 35 yıllık bir süreçte inceleyecek olursak, 1982 yılında 3 500 ton olan üretim, 1992 yılında 10 000 tona ve günümüzde de 38 043 tona ulaşmıştır (Çizelge 2). Bu süreçte (son 35 yılda) 11 kat üretim artışı olmasına karşın üretim değerimiz hala düşüktür. Türkiye Trabzon hurmasını uzun yıllardan beri yetiştirilmekle birlikte üretimde önemli artışlar kaydedilmemiştir. Ülkemizde 42 ilde üretim yapılmakla birlikte 2017 yılı üretimimiz ancak 38 bin ton dolayındadır. Bu dönemde 883 bin meyve veren ve 303 bin meyve vermeyen olmak üzere toplam 1 186 916 adet ağaç varlığının olduğu görülmektedir. Türkiye trabzon hurması ağaç varlığı, üretime göre daha yüksek oranda artış göstermiştir. 1982 yılında 110 000 adet olan Türkiye trabzon hurması ağaç varlığı, yaklaşık 37 yıl sonra 1 186 916 adete ulaşarak yaklaşık 11 kat artış göstermiştir Diğer yandan, mevcut trabzon hurması ağaç varlığının %75’ inin meyve veren yaşta bulunmasına rağmen meyve üretiminin aynı oranda artmaması yetiştiricilikle ilgili çeşitli sorunların olduğunun bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir. Ülkemizde halen meyve veren yaşta bulunan trabzon hurması ağaçlarının ortalama verimleri 43 kg/ağaç dolayındadır. Bu rakamın düşüklüğünde yetiştiricilikle ilgili kültürel uygulamaların gerektiği şekilde yapılmaması yanında, bazı yörelerde tek veya birkaç ağaç şeklinde dağınık yetiştiricilik yapılmasının da etkisi olduğu söylenebilir. Önemli üretici iller Adana, İzmir, Mersin ve Hatay olup bu dört il toplam üretimin %50’ den fazlasını karşılamaktadır. Diğer önemli üretici iller Adıyaman, Yalova, Çanakkale, Denizli, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Sakarya’dır. Ülkemizde genellikle Akdeniz, Karadeniz ve Ege bölgelerinin kıyı kesimlerinde daha yaygın olarak yetiştirilmektedir.
Trabzon hurması sistematiği
Trabzon hurmalarının anavatanı Çin’ dir. Çin’ den Japonya’ ya oradan da diğer ülkelere yayılmıştır. Ülkemize girişi çok eskilere dayanmakta olup o dönemde giriş yaptığı Trabzon
üzerinden diğer illere dağıldığından trabzon hurması adını almıştır. Bu meyve ülkemizde yerel olarak, Hurma, Amme, Aşılı uvaz, Rus hurması, Japon hurması,
Batum hurması, Laz hurması, Cennet meyvesi gibi adlarla da tanınmaktadır. Ebenales takımının, Ebenaceae familyasının, Diospyros cinsinin, Diospyros
kaki L. türü olan trabzonhurmalarında 4 önemli tür bulunmaktadır. Bunlar:
1. Diospyros kaki L.: Anavatanı Çin olup, taze veya işlenerek tüketilebilen Trabzon hurması çeşitlerinin tamamını kapsamaktadır.
2. Diospyros lotus L.: Anavatanı Çin’ dir. Bazı kaynaklara göre Doğu Karadeniz Bölgesi de gen kaynağı olarak gösterilmektedir. Ülkemizde Artvin hurması veya
yabani hurma olarak bilinen bu türün meyveleri tüketilmekle birlikte daha çok anaç olarak kullanılmaktadır. Meyveleri tanen kaynağı olarak da değerlendirilebilmektedir.
3. Diospyros virginiana L.: Anavatanı Kuzey Amerika olup, anaç olarak kullanımı yanında tanen kaynağı olarak değerlendirilebilmektedir.
4. Diospyros oleifera Cheng.: Anavatanı Çin olup, anaç ve meyveleri tanen kaynağı
olarak kullanılmaktadır.
Kaynak: Prof. Dr. Muharrem ÖZCAN
Trabzon hurması ile yapılan tarifler
Cennet Hurmalı Pay
MALZEMELER: 100 gram pudra şekeri 150 gram tereyağı 250 gram un 1 yumurta sarısı Bir fiske tuz 4 cennet hurması Bir çay bardağı süt Bir yumurta Bir fincan şeker
YAPILIŞI: Soğuk tereyağını küp küp doğrayalım. Pudra şekeri ile iyice yoğurup tuz ve yumurta sarısını ilave edelim. Hemen streç filme sarıp buzdolabında 15 dakika dinlendirelim. Ayrı bir yerde cennet hurmalarının kabuk ve çekirdeklerini alalım. Süt, şeker ilave edip püre haline getirelim. Hamurumuzu streç film üzerinde, tart kalıbına uygun bir boyda yarım parmak kalınlığında açalım. Yağlayıp unladığımız kalıba dikkatlice yerleştirelim. Üzerine çatalla delikler açalım. 200 derecede önceden ısıtılmış fırında 10 dakika pişirelim. İçimizi yerleştirelim ve 10 dakika daha fırınlayalım. Afiyet olsun.
Trabzon Hurması Salatası
MALZEMELER: 2 küçük cennet hurması Bir küçük kuru soğan Bir kahve fincanı sirke Bir kahve fincanı zeytinyağı Çeyrek aysberg marul 1 küçük nar Bir avuç ceviz içi Bir fiske tuz Bir çay kaşığı karabiber
YAPILIŞI
Küçük cennet hurmalarını dilimleyelim. Marulları yıkayıp elimizle parçalayalım. Kuru soğanı ince ince doğrayalım ve zeytinyağı ile ovalım. Sirke, soğanlı zeytinyağı, nar taneleri, tuz ve tane karabiberi karıştıralım. İyice çalkalayıp 15 dakika buzdolabında dinlendirelim. Marul ve cennet hurmasını salata kasesine alıp karışımı üzerine dökelim. İyice harmanlayıp ceviz içiyle süsleyelim. Afiyet olsun.
Trabzon Hurması Kurabiyesi
MALZEMELER: 250 gram tereyağı 150 gram pudra şekeri Bir paket vanilya Bir paket kabartma tozu 3 su bardağı un Bir Trabzon hurması 3 elma Bir kase fındık içi Bir çay kaşığı tarçın Bir fincan şeker
YAPILIŞI: Tereyağını eritip tekrar donduralım ve suyundan ayıralım. Pudra şekeri ile tereyağını iyice karıştıralım. Unu eleyerek ekleyip kabartma tozu ve vanilya ilave edelim. Buzdolabında dinlendirelim. Ayrı bir yerde elmaları rendeleyelim. Trabzon hurmasını ezip ilave edelim. Tavada hafifçe suyunu uçuralım. Dövülmüş fındık içi, şeker ve tarçını ekleyelim. Hamurumuzu bir kayısı boyunda bezeler yapıp yassı hale getirelim. İçi koyalım ve kapatalım. Pişirme kağıdı serdiğimiz tepsiye yerleştirelim. 180 derecede, önceden ısıtılmış fırında 20 dakika pişirelim. Pudra şekeri serperek servis edin.
Masterchef'te kim elendi?
Mavi takımda bireysel dokunulmazlığı kazanan Ayyüce eleme potasına Uğur'u yolladı. Yapılan oylama sonucu ise en fazla oyu alan isim olarak Eray pota gönderildi. Daha önce potaya giren isimler ise Serhat, Tanya, Furkan ve Barbaros olmuştu. Pazar akşamlarının vazgeçilmez yarışması Masterchef Türkiye'de elenen yarışmacı açıklandıktan sonra haberimizde yer alacak.
