Yeni yıl yaklaşırken, psikolojiyle ilgili önerilerde bulunan Psikolog Melda Yakupoğlu, Damga'ya konuştu. Yeni yılı herkesin başlangıç olarak gördüğünü anlatan Yakupoğlu, “Her yeni yıla girerken aslında insanlar yeni bir yıla dair bir umutla giriyorlar. Geçmiş yaşantılarından geleceğe taşımak istemedikleri duyguları, düşünceleri, davranışları ve alışkanlıkları değiştirebilmek için yeni bir yılı başlangıç olarak görüyorlar. Kimisi bütün bir yıl içerisinde yaşadığı mutsuz olayların tekrarlanmamasını içinden geçiriyor, kimisi kendisi ile ilgili yeni kararlar alarak, yapmak istediklerini kurarak, planlayarak, kimisi memnun olmadığı şeyleri değiştirebilmeyi umut ediyor. Peki ama psikolojik sağlamlık için yeni yıl kararlarınız neler olmalı? Yeni bir yılda kendinizde neler değiştirmelisiniz ve neleri hedeflemelisiniz? Öncelikle yaşam alışkanlıklarınızı keşfederek başlayın. Yaşamınız içerisinde sizce hangi davranışlarınız ve alışkanlıklarınız fiziksel veya psikolojik sağlığınızı etkiliyor. Bir liste hazırlayın. Yaşamı iyileştirebilmek adına bu listede her madde yer alabilir. Daha çok su içmek, kahveyi azalmak, alkol, sigara ve maddeden uzaklaşmak, bağışıklığı desteklemek, spor yapmak, hareketsiz yaşantıdan kaçınmak gibi fiziksel sağlığınızı ilgilendiren şeyler kadar psikolojinizi ilgilendiren maddelerde olsun. Örneğin size negatif enerji veren insanlardan uzaklaşmak, sınır koyabilmek, hayır diyebilmek gibi” dedi.
Duygularınızla barışın
İnsanların öncelikle duygularını anlaması ve bunlarla barışması gerektiğini belirten Yakupoğlu, “Yaşam alışkanlıklarınızı bu şekilde gözden geçirerek hangisi yaşamınızı bozuyorsa ufak maddelere ayırarak işe başlayın. Psikolojik sağlığınızı koruyabilmek için size bazı ipuçları; Duygularınızı tanıyın. Gün içerisinde ne hissettiğinizi anlamaya çalışın. Çoğu insan ne hissettiğini bilemeden zamanını geçirir. Kötü yada olumsuz olan hislerle üzerine hiç düşünmeden gününü bitirir. Neden böyle hissettiği ve aslında nelerin onu bu şekilde hissettirdiği konusunda pek düşünmez. Bu sebeple duygularınızı anlamaya çalışın.Duygularınızla barışın. İyi, pozitif olan duygular kadar negatif olanlar da hayatın içindendir. Ancak son zamanlarda yoğun tempo ile insanlar negatif duygularına tolerans gösterememeye başlamışlardır. Son derece normal olarak hissedilen üzüntü, mutsuzluk, acıdan kaçmaya başlamışlardır. Kimse üzülmeyi, acı çekmeyi istemez ancak bazı olaylarda bazı tepkiler normaldir. Örneğin terfi alamadığınızda üzülmek, işlerinizin yolunda gitmediğinde mutsuz olmak, arkadaşlar, aile ve eş ile tartışınca canınızı sıkmak gayet hayatın içerisindendir. Bu tarz olumsuz olaylarda bile duygunuzu bastırmaya çalışmak güçlü olmalıyım diyerek üzüntü, mutsuzluk gibi duyguları geçiştirmeye çalışmak ilerleyen zamanda bu bastırılmış duyguların yaşam içerisinde başka bir şekilde ortaya çıkabilmesine neden olabilir. Bu sebeple bazı olumsuz olaylar sonucunda yaşadığınız olumsuz hisler normaldir. Her olumsuz duygu depresyon yada tükenmişlik sendromu değildir. Duygusal güçlülük ve esneklik gösterebilmek bütün duyguları yaşayabilmeye bağlıdır onları geçiştirebilmeye değil. Olumsuzdan kaçmaya çalışmamalı, duyguları yaşamalı ve üstünü sağlıklı kapatmalısınız” diye konuştu.
Yaşadığınız anı fark edin
İnsanların sürekli geçmişe takılmak gibi bir hata yaptığını da belirten Yakupoğlu, “Bir şeyin problem olup olmadığını yaşamınızda ne kadar yer kapladığını düşünerek bulabilirsiniz. Eğer düşünerek çözüm bulunmayacak bir sıkıntı yaşıyorsanız ve sıkıntı süreç içerisinde çözülecekse ve düşünmekten artık yaşamınız etkileniyorsa, günlük işlevleriniz etkileniyorsa o zaman bu problem olarak sayılabilir ve destek almanız önerilir. Ancak olumsuz her duygu hemen giderilmelidir mantıkından uzak durarak kendinize daha fazla şefkat gösterin” dedi.
Becerilerinizi geliştirin
İnsanların becerilerini geliştirmesi gerektiğini de ifade eden Yakupoğlu, “Sürekli yüksek standartlara ve mükemmelliğe odaklanarak anı yaşamaktan uzaksanız içinde bulunduğunuz ana dönebilmek için gevşeme egzersizleri öğrenin. İnsanlar ya geçmişlerini sıklıkla düşünürler ya da gelecekle ilgili düşünürler. Ancak çok az kişi anda kalıp yaşadıklarını fark etme eğiliminde olur. Bu becerinizi nasıl geliştirmeniz gerektiğine odaklanın. Sürekli geçmişteki olumsuz, mutsuz olayları düşünmek depresif hissettirir, sürekli de gelecek ile ilgili düşünmekte kaygılı hissettirir, an da kalmak ise dingin ve iç huzurlu hissettirir. Hangisine sıklıkla odaklandığınıza dikkat edin” diye konuştu.
Kaliteli insanlarla vakit geçirin
Özel hayat noktasında da insanların kendini yoran, kendisine zarar veren kişilerden uzak durması gerektiğini vurgulayan Yakupoğlu, “Kaliteli ve nitelikli insan ilişkileri kurmaya özen gösterin. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki kaliteli diyaloglar kuran, kendisini güzel bir şekilde anlatan insanlar, nitelikli paylaşım yapanlar daha mutlu ve huzurlu hissediyorlar. Yaşamın anlamının insan ilişkilerinde olduğunu düşünüyorlar. Bu sebeple etrafınızda enerjinizi düşüren insanlar varsa bu kişilerden uzaklaşın. Bazı insanlar karşılarındakinden zarar görseler dahi hayatlarından birilerini çıkartmakta güçlük çekerler. Sizi yargılayan, size yetersiz, değersiz yada kötü hissettiren, sizi olduğunuz gibi kabul etmeyip değiştirmeye çalışan insanlardan uzaklaşın. İnsan ilişkilerinde hangi davranışların sizin için kabul edilebilir hangilerinin de kabul edilemez olduğunu belirleyin ve size bu şekilde yaklaşanlara sınır koyarak devam edin” dedi.
Hayalperest olmayın
İnsanların hayal kurmasının iyi bir şey olduğunu fakat salt hayallerle yaşanamayacağını vurgulayan Yakupoğlu, “Özel hayatınızda, yakın ilişkilerde hayalperestlikten uzak durun ve mantıkçı davranın. Sizi üzen kişilerle ilişkilerinizi olmuyorsa oldurmaya çalışmayın. Duygusallıkla yanlış kararlar almayın. Gerekirse kendinizi duygusal olarak güçlendirin ve hayatınıza yanlış kişiler almamak için dikkatli hareket edin, seçici olun. Sadece duygulara göre hareket etmeyin. Kendi iyi huy, beceri, özellik bütün yanlarınızla kötü bütün yanlarınızı belirlediğiniz bir liste yapın. Kötü olanların neden listenizde olduğunu, bunları iyileştirebilmek için neler yapabileceğinize odaklanın” ifadelerini kullandı.
İşlerinizi ertelemeyin
İşlerinizi ertelememeniz gerektiği uyarısını yapan Yakupoğlu, “Yapacaklarınızı ertelemeyin. İnsanlar, yapacaklarını “bugün değil, yarın değil, hafta başında, pazartesi, ay sonunda yada yeni yılda” gibi tarihlere ötelemeye eğilimli olurlar. Sadece yapacaklarını değil mutluluklarını da ertelerler. “Şu iş bitsin öyle mutlu olacağım, şunu tamamladıktan sonra rahatlayacağım” gibi hep bir koşula bağlarlar. Her zaman derim mutlu olmak şu an ile ilgilidir, herhangi bir koşula bağlı değildir. Bir şeyleri ertelemek yerine organize olarak hızlaca başlayın. Erteleme huyu yeni yılda kurtulmanız gereken en önemli maddelerdendir çünkü yaşamı kaçırmanıza neden olabilir. Geçmişle ilgili sorun yaşıyorsanız, yüzleşip geçmişin izlerini sağlıklı bir şekilde kapatmaya bakın bunu tek başınıza yapamıyorsanız destek alın ancak her gün tekrar tekrar aynı travmaları düşünüp kendinizi yıpratmaya izin vermeyin. İnsanlar genellikle bir sıkıntı yaşadığında psikologa gitmek konusunda aceleci olmazlar. Problemlerin kendiliğinden geçmesini beklerler. Bunu beklerken de başka birçok problem üst üste eklenir ve çözülmesi daha zor bir hale gelebilir. Bu sebeple sıkıntı yaşıyorsanız gecikmeden desteklenin” şeklinde konuştu.
Kendinizi koruyun
Kendinize kadar acımasız olmamanız gerektiğini de ifade eden Yakupoğlu, “Kendinizin koruyucusu olun. İnsanlar başkaları için gösterdikleri şefkati, koruyuculuğu kendilerine göstermeyip, kendilerine daha çok acımasızca yüklenerek davranırlar. Kendilerini etiketleyecek şeyler söylerler. Bu sebeple en çok bu noktada kendinizi önemseyin. Hayatınızdaki ödülleri yok saymayın. En son kendiniz için ne yaptığınızı düşünürseniz kendinizi ne kadar aksattığınızı yada hiçe saydığınızı görebilirsiniz. Hayatınız için nelerin sizi motive ettiğini bulun ve keşfedin. Özellikle bu güzel şeyleri yapabilmek için zaman ayırın. Ön yargılarınızdan arının. Yeniliklere açık olun. İnsanları kafanızda etiketlemeyin ve kendi düşüncenize göre insanların düşüncelerini yıkıcı şekilde eleştirmeyin. Yapıcı eleştiriler yapın. Size yapılmış eleştirilerden dersler çıkartın. Tartışma adabına uygun tartışma davranışı geliştirin. Öfkeyi azaltın, kontrol edilebilir hale getirin. Öfke kontrol yeni yıl hedeflerinizin başında gelebilir. “Elalem ne der” diyerek başkalarının hayatlarını yaşamayın. Kendi kararlarınızı, yapmak istediklerinizi belirleyip, kendinize göre hareket edin. Başkasının aklına uyarak yaptığınız yanlışlar kendi içinizde en çok yargılayacağınız yanlışlardır. Daha çok empati yapın. Duyarlılıkla hareket edin. Etrafınızdaki insanların da ne yaşadığına, nelere ihtiyaçları olduğuna dikkatinizi verin” dedi.
İşinizde profesyonel olun
İş hayatına ilişkin de tavsiyeler veren Yakupoğlu şöyle konuştu; “İş ilişkilerinizde profesyonel olun. Kişisel algılamayın. Kişisel algılayarak sürekli kendini iş stresi ile tüketmek yerine, bu stresi kontrol edebilmek için yeni yılda neler yapabileceğinizi düşünün. Unutmayın iş stresi çoğu zaman hayatınızda olacaktır ama önemli olan sizin bu stresi kontrol edebilmek için ne yaptığınızdır. İş hayatınızla özel hayatınız dengesini korumaya çalışın. Mutsuz birçok insanın mutsuzluğunun altında bu dengenin çoktan kaçmış olduğu gözlemlenebilir. Bazen insanlar kendi sıkıntılarından kaçmak için, düşüncelerinden uzaklaşmak için de kendilerini işe verebilirler. İşkolik olabilirler. Bazen de tam tersi özel hayat problemleri o kadar yoğun olur ki kendilerini işe veremeyebilirler. Bu sebeple bu dengenin kurulması sağlıklı olacaktır. Yaşam boyu en iyi arkadaşın, en iyi ve en uzun ilişkinin kendinizle olduğunu bilerek kendinizle barışın.”
BURAK ZİHNİ
