Hangover sorunu birçok insanın başına geliyor. Alkol tüketimine bağlı olarak vücudunda meydana gelen, geçici olmasına rağmen kısa sürede bile insana günü zehir edebilen akşamdan kalma sorunlarına iyi gelecek, daha iyi hissetmeni sağlayacak bazı önerilerimiz var.
Hangover nedir?
Hangover (akşamdan kalma) terimi, çok fazla alkol alınmasının ardından ortaya çıkan semptomları ifade etmek için kullanılır. Tipik olarak yorgunluk, halsizlik, susuzluk hissi, baş dönmesi ve ağrısı, mide bulantısı, mide ağrısı, ışığa ve sese duyarlılık gibi belirtilerle kendini gösterse de bu semptomların çeşidi ve boyutu kişiden kişiye göre değişebilir. Hangover semptomlarının baş sorumlusu alkoldür, ancak tek sorumlu o değildir. Alkollü içeceklerin fermantasyonu sırasında ortaya çıkan ve konjenerler olarak adlandırılan, alkollü içkinin tadına, kokusuna ve rengine katkıda bulunan kimyasal yan ürünler de bu semptomların ortaya çıkışında önemli rol oynar. Tanenler, metanol ve asetaldehit bu kimyasallara örnek gösterilebilir. Konjener miktarı, içkinin yoğunluğuyla doğru orantılıdır. Bu yüzden yoğun içkileri tüketmek, her zaman daha fazla hangover sorunlarına yol açma eğilimindedir.
Hangover neden olur?
Alkolün vücuduna girdiğinde nelere yol açtığını merak ediyorsan, bu etkileri şöyle sıralayabiliriz:
Dehidrasyon etkisi: Alkol bir diüretik olduğu için bu içeceğin tüketimi idrar üretimini artırır ve vücudunun susuz kalmasına yol açar. Susuzluk ise beraberinde halsizlik ve baş dönmesini getirir. Özellikle alkol almadan önce vücudunda yeteri miktarda su bulunmuyorsa bu etkiyi çok daha ağır hissedersin.
Kan şekerine bağlı yorgunluk: Alkol tüketimi, karaciğerde depolanan glikoz rezervlerini tüketebilir. Glikoz beynin ana enerji kaynağıdır. Alkolün etkisiyle ortaya düşük kan şekeri sorunu yorgunluk ve duygudurum bozukluğu gibi hangover semptomlarına yol açabilir.
Sindirim sistemi rahatsızlıkları: Aşırı alkol tüketimi mideyi ve bağırsakları tahriş edebilir, gastrit sorunlarını tetikleyebilir, mide asidi, karaciğer ve bağırsak salgılarının aşırı üretimini tetikleyebilir. Tüm bunlar birlikte mide bulantısı kusma ve karın ağrısına neden olabilir.
Histamin intoleransı
ve baş ağrısı: Histamin, bağışıklık sistemi, sindirim ve merkezi sinir sisteminin çalışmasında önemli role sahip bir kimyasaldır. Ancak histaminin migren ve baş ağrısına katkıda bulunduğuna dair bazı kanıtlar bulunuyor. Alkollü içeceklerde yüksek düzeyde histamin bulunması, migren ataklarına ve baş ağrısına sebep olabilir.
Bağışıklık sistemi
üzerindeki etkileri: Alkolün vücut üzerindeki olumsuz etkilerinden biri de bağışıklık sistemini güçsüz bırakmasıdır. Alkolün bağışıklık sistemini kötü etkilemesi neticesinde mide bulantısı, iştah azalması ve konsantre olamama başta olmak üzere birçok semptom ortaya çıkabilir.
Alkolün yarattığı diğer etkiler: Aşırı alkol tüketimi vücudunun elektrolit dengesini bozarak baş ağrısı ve sinirlilik haline yol açabilir. Ayrıca çektiğin baş ağrısı, alkolle genişleyen kan damarlarından da kaynaklanabilir. Alkol alımıyla birlikte vücudunun sıcaklığı ve hormonların da etkileneceği için, tüm bu etkenler uyku kaliteni de olumsuz yönde etkiler. Kas kütlesi, insan vücudun daha fazla su tutmasını sağlar. Alkol, yağa oranla suda daha çok ve hızlı çözünür. Dolayısıyla, vücudunda kas kütlesi fazla olan insanlar, daha fazla suya sahip oldukları için alkolün seyreleceği daha fazla alana da sahiptirler. Bu da onları kas kütlesi az olan insanlara göre alkole karşı çok daha toleranslı yapar. (*)
Kimlerde hangover riski var?
Bazıları için akşamdan kalma olmak diğerlerine göre daha kolaydır. Tek bir içecekle ertesi gün iyi hissetmeyenler olduğu gibi ağır içmesine rağmen bundan pek de etkilenmeyen kişiler olabilir. Risk faktörlerine sahip olup olmadığını bilerek alkol alımını düzenleyebilirsin. Böylece akşamdan kalma belirtilerini henüz yaşamadan engellemek mümkün. Hangover yatkınlığının başlıca nedenleri arasında mizaç özellikleri geliyor. Utangaç insanların akşamdan kalma semptomları daha sık rastlanıyor çünkü bu kişilerde kaygı düzeyi arttığı için daha fazla alkol tüketebiliyorlar. Diğer bir neden ise bazı kişilerin genetik olarak içkiye daha az dayanıklılık gösteren bir yapıda olması. Bu kişilerde az miktarda alkol bile kızarma ve terleme gibi belirtilere yol açabiliyor. Buna ek olarak genel sağlık durumu halihazırda kötü olanlar, bağışıklığı düşük olanlar alkolden de daha ağır etkileniyor. Özellikle kronik hastalığı olanlar veya soğuk algınlığı yaşayanlar bu dönemde alkol aldıklarında ertesi gün hangover belirtilerini daha fazla yaşıyor.
Hangovera iyi gelecek öneriler
Öncelikle hangover durumunu hızlıca ve tamamen ortadan kaldıracak bir sihirli iksirin henüz keşfedilmediğini bilsen iyi olur. Ancak semptomları azaltarak, bu süreci daha hafif atlatmana yardım edecek bazı önerilerimiz var. Aşağıdaki önerilerimizi dikkate alarak bu nahoş süreci mümkün olduğunca rahat geçirebilir ve kısa sürede günlük hayatına devam edecek kadar iyi hissetmeye başlayabilirsin. Dehidrasyonu önlemek için bol sıvı al. Bunun en iyi yolu sık aralıklarla az miktarda sıvı tüketmektir. Su, meyve suyu, çorba ve bitki çaylarından bu konuda yardım alabilirsin. Özellikle rezene, zencefil, adaçayı, nane ve papatya gibi vitamin ve mineral deposu, C vitamini içeren ve mideyi yatıştırmaya yardım eden bitkilerle hazırlanmış çaylar bu konuda işine yarayacaktır. Sadece alkol aldıktan sonra değil, almadan önce de yeterli miktarda su içmek, akşamdan kalma sorunlarının ortaya çıkma ihtimalini azaltır. Vücudun alkol almadan önce de su ihtiyacı içerisindeyse bu durum alkol almaya başladıktan sonra çok daha kötü bir hal alabilir. Bu durumda alkolden önceki saatlerde yeterli miktarda su içmek ve bedenen hazırlıklı olmak sonraki süreçte de sana yardımcı olur. Sodyum ve potasyum açısından zengin gıdalar tüketmek elektrolit dengesini düzene sokma konusunda yardım edebilir. Muz, balık, peynir, kemik suyu çorba, ayran ve kraker gibi besinler bu konuda iyi bir tercihtir. Karbonhidrat içerikli besinler mide rahatsızlıklarını hafifletebilir. Peynirli, hafif bir tost, ağır sos içermeyen makarnalar ya da peynir ve kraker atıştırmak bu açıdan sana iyi gelebilir. Bununla beraber karbonhidratlarda aşırı kaçmanın da mideni yorabileceğini aklından çıkartmamanda fayda var. Unutma ki denge önemlidir! Hangover sorunu uykusuz kalmana ve yorgunluğa sebep olacaktır. Fırsat buldukça dinlenmek, mümkünse uyumaya çalışmak, akşamdan kalma semptomlarını hafifletmeye yardım edecektir. Eğer uyumakta zorlanıyorsan rahatlatıcı çaylar içmeyi veya sevdiğin bir filmi açmayı deneyebilirsin. Sakinleştikçe ve rahatladıkça uykuya geçiş de kolaylaşacaktır. Koyu renkli alkollü içeceklerden uzak durmayı deneyebilirsin. İlginçtir ki araştırmalar, votka ve cin gibi renksiz likörlerin, viski ve kırmızı şarap gibi koyu içkilere göre akşamdan kalma bakımından daha az riskli olduğunu gösteriyor. Alkollü içeceklerdeki ana alkol formu etanoldür fakat koyu renk içkilerde metanol başta olmak üzere farklı bileşikler de bulunur. Metanol metabolitleri bedende daha ağır etkilere neden olduğu için hangover düzeyi de kötüleşebilir. Koyu renkli alkollerden uzak kalarak bu süreci çok daha hafif geçirmen mümkün gibi gözüküyor.
Sabah iyi bir kahvaltı şart
Alkol aldığın bir geceden sonar güne iyi bir kahvaltıyla başlamak zannettiğinden çok daha etkili olabilir. Bunun en önemli nedenlerinden biri kahvaltı ettiğinde kan şekeri seviyelerinin dengelenebilmesidir. Hangover olduğunda kan şekeri seviyesinde ortaya çıkan dengesizlikler mide bulantısından yorgunluğa kadar pek çok sorunu ortaya çıkarır. Bazı araştırmalar, kan şekeri seviyelerinin dengelendiğinde kanda asit birikmesi gibi alkolden kaynaklı sorunların azalacağını gösteriyor. Ayrıca unutmamak gerek ki hangover belirtilerini azaltan sağlıklı bir kahvaltı alkolle kaybettiğin vitamin ve mineralleri de geri kazanmana yardımcı olur. Eğer halihazırda mide sorunların varsa veya aşırı alkol aldığın günün ertesinde antiasit almayı deneyebilirsin. Antiasitler kısa süre içerisinde etki ederek mide asidini dengeleyecektir. Kimi besinlerde antiasitler bolca bulunur; muz, kök sebzeler (kereviz, enginar, yer elması), yulaf ezmesi, limon, zencefil, maydanoz, papatya ve rezene çayları midenin rahatlamasına yardımcı olur. Antasitler sayesinde mide asidinde azalma meydana geldiği için mide bulantısı sorunu da azalır.
