Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı ile Mücadele Derneği (UCİM) Tekirdağ İl Koordinatör Yardımcısı Derya Mutlu Bedavalar ve UCİM Tekirdağ Hukuk Koordinatörü Av. Hülya Tunçer, Küpe FM'de katıladıkları yayında UCİM'in faaliyetlerinden ve çalışmalarından bahsetti. En büyük amaçlarının çocukları her türlü kötülükten korumak olduğunu anlatan Derya Mutlu Bedavalar, “Maalesef çocuklar en çok istismara uğrayan, en çok haksızlığa maruz kalan kesimin başında geliyor. Biz bunun önüne geçmek, çocuklarımızı her türlü kötülükten korumak için çalışıyoruz. Bu yoldaki çalışmalarımızı da büyük bir kararla sürdürmekteyiz” ifadelerini kullandı.
Önce sizi ve UCİM'i biraz tanıyabilir miyiz?
Derya Mutlu Bedavalar:
Çocuklar konuşacak UCİM yanlarında olacak sloganı ile çıktığımız bu yolda sizler de bizim gibi artık çocuklar konuşacak ve KÜPE FM yanlarında olacak diyerek desteğinizi esirgemediğiniz için minnettarız. İl koordinatörümüz Seda Hanım ve diğer koordinatör arkadaşlarım adına teşekkür etmek isterim. Adım Derya Mutlu Bedavalar, Tekirdağ İl koordinatör yardımcısı sıfatıyla gönüllü olarak 1 yıldır, dernek üyeliği olarak ise 2019 yılından beri UCİM ailesi içerisinde yer alıyorum.
Öncelikle programınızda bize yer verdiğiniz için Küpe FM ailesine, Sevgili Dilek hanıma ve sizlere çok teşekkür ederiz. Ben avukat Hülya Tunçer, 1 yıldır Ucim Tekirdağ Hukuk Koordinatörü olarak derneğimizde bulunmaktayım. Ucimi ve Saadet öğretmeni duyduğum gün üyesi olduğum bu dernekte gönüllü olmak benim için çok özel.
Ucim ne zaman kuruldu? Derneğin kuruluş hikayesini ve amaçlarını öğrenebilir miyiz?
Derneğimizin tam adı UCİM Saadet Öğretmen Çocuk İstismarı ile Mücadele Derneği’dir. 2017 yılında kurulmuştur ve genel merkezi Mersin’dir. Kuruluş hikayesi maalesef çok acı bir hikaye ile başlar. Derneğimizin kurucusu sevgili Saadet Özkan İzmir’in Menderes ilçesindeki bir okulda görev yaparken çocukların tavırlarından şüphelenir ve devamındaki süreçte okulun müdürünün yıllarca çocuklara istismarda bulunduğunu anlayarak hemen kolluk kuvvetlerine haber verir. Sonrasında da konunun peşini bırakmaz ve çocukların mahkeme süreçlerinde hep yanlarında olur. Yaşadıkları onu çok etkiler ve Türkiye’de benzer durumda olan başka çocuklar için de bir şey yapmalıyım diyerek yola çıkar. Bu noktada Mersinli iş insanı sevgili Yücel Ceylan ile yolları kesişir ve 2017 temmuz ayında derneğimiz kurulur. Şu an 70 bini aşkın üyesi, 11 önleme merkezi , 58 ilde aktif yapılanması ve 23 ilde yürüttüğü yapılanma süreci ile tüm Türkiye çapında faaliyetlerine devam etmektedir. Ana amacımız Türkiye’de çocuk ihmal ve istismarını önlemek ve farkındalık yaratmaktır. Sevgili Saadet Özkan’ın Menderes olayını ve derneğin kuruluşunu anlattığı videoları sosyal medyada var, tüm dinleyicilerimize izlemelerini öneriyorum. O kadar güzel ve duygu dolu anlatıyor ki, onun ağzından dinlemek çok etkileyici.
Olay yaşanmadan müdahale etmek önemli. İstismarı nasıl önleyebiliriz?
Bu sorunun cevabına çocuk istismarı açısından önleme neyi ifade ediyor buna değinerek başlayalım. Önleme faaliyetleri 3 ayrı seviyede gerçekleşmektedir: temel önleme çalışmaları, ikincil önleme çalışmaları ve üçüncül önleme çalışmaları. Temel önleme çalışmaları, henüz sorun ortaya çıkmadan yapılan çalışmalar olarak ele alınır. Tüm bireylere yöneliktir ve herkes katılabilir. İkincil önleme ise olayın üstünden zaman geçmemiş, yeni ortaya çıkmıştır. Burada olayın büyümesini engelleme çalışmaları yapılır. Daha çok risk gruplarına odaklanılır veya problemin yeni başladığı anlaşılan kişilere odaklanılır. Yani olaya sıcağı sıcağına müdahalede bulunulur. Son olarak üçüncül önleme çalışmaları ise, sorun ortaya çıkmıştır ve krize müdahale gerektiren durumlarda ki çalışmalardır. Doğrudan müdahale gruplarıdır, sorun yaşayan kişilere, krize müdahale edilmesi gereken kişilerdir. Elbette asıl amaç temel önleme faaliyetlerinde aktif olup 2. Ve özellikle 3. Seviyeye geçmesine engel olmaktır. Bunun yolu ise eğitim ve çeşitli faaliyetler ile toplumsal farkındalığın arttırılmasından geçmektedir. Bu nedenle bizim dernek olarak en çok önem verdiğimiz alan eğitim alanıdır. Hem yetişkinlerin hem de çocukların farkındalıklarını arttırarak istismarcılara dur diyebiliriz, ihmal ve istismarın önüne geçebiliriz. Aynı zamanda sorunun ortaya çıktığı ve dava aşamasına gelmiş olaylarda davaya müdahil olarak istismarcının hak ettiği cezayı alması ve kamuoyu oluşması için tüm gücümüzle çalışıyoruz. Böylece potansiyel istismarcılara bir mesaj veriyoruz. Çocuklar Konuşacak ve UCİM yanlarında olacak…
Dernek bünyesinde ne tür çalışmalar yapıyorsunuz? Bu konuda biraz daha bilgi alabilir miyiz?
Derneğimizin en önemli amacı, Türkiye'de çocuk ihmal ve istismarını önlemek ve farkındalık yaratmaktır. Bu kapsamda Avrupa ve Türkiye’de ilk olan ihmal ve istismarı önleme merkezlerimizi açmaya devam ediyoruz. Şu an güncel rakamlara göre 11 farklı ilde-biri proje ofisi olmak üzere- bu merkezler açılmıştır. İzmir, Konya, İstanbul, Erzurum, Antalya, Mersin, Ordu, Mardin, Van, Ankara ve Kayseri’de merkezlerimiz bulunmaktadır. Tekirdağ koordine ekibi olarak hedefimiz Trakya bölgesinde de bir önleme merkezi açmaktır. Önleme merkezi olmayan illerde ise merkeze bağlı olarak tamamen gönüllülerden oluşan koordine ekibi ve üyeler faaliyetleri yürütmektedir.
Biraz da önleme merkezinin yapısından ve derneğimizin ana faaliyetlerinden bahsetmek isterim. Temelde 3 ayrı birim ile faaliyet göstermektedir. Hukuk Birimi, Danışmanlık ve Rehabilitasyon Birimi ve Eğitim Birimi. Hukuk birimlerimiz hukuki destek, davalara müdahil olma ve farkındalık eğitimlerinde hukuksal boyut ile ilgili bilinçlendirme faaliyetleri yürütür. Danışmanlık ve rehabilitasyon birimi, ihmal veya istismara uğramış çocuklarımız ve ailelerine danışmalık hizmeti sağlar ve/veya resmi kurum ve sağlık kurumlarına yönlendirmesini yapar. Farkındalık eğitimlerimizde psikolojik boyut dair bilinçlendirme eğitimi faaliyetleri yürütür. Eğitim birimimiz ise ihmal ve istismarı önleyici eğitim faaliyetlerini organize eder ve bilinçlendirici dokümanlar hazırlar. Bu eğitim faaliyetleri yetişkin gruplar ve çocuklar için ayrı ayrı organize edilmektedir. Yetişkinlerde daha çok ihmal ve istismarın psikolojik ve hukuksal boyutlarını ele alacak şekilde farkındalık eğitimleri, çocuklarda ise bedensel söz hakkını pekiştirecek yaşlarına uygun faaliyetler şeklindedir. Eğitimlerimiz konusunda dikkat çekmemiz gereken en önemli konu ise verilen her eğitimin uzmanı tarafından verilmesi şartıdır. Önleme merkezlerimizin en önemli görevlerinden biri de Çocuk ihmal ve istismarını önlemek amacıyla yapılması gereken yasal değişikliklerle ilgili olarak yasal mercilerde gerekli başvuruları yapmak ve konunun takipçisi olmaktır. Şu an UCİM olarak en önemli hedeflerimizden biri bu merkezlerin sayısını arttırmak ve her ilde bir önlemek merkezi olmasını sağlamaktır. Faaliyetlerimizi rakamlarla anlatmak gerekirse; 10.000’in üzerinde çocuğa bedensel söz hakkı eğitimi verdik. 50.000’in üzerinde ebeveyne bilinçlendirme semineri verdik. 250.000’in üzerinde üniversite öğrencisine farkındalık eğitimi verdik. Yüzlerce istismar mağduru çocuk ve ailesine ücretsiz danışmanlık hizmeti verdik. 500 istismar mağduru çocuk ve ailesine ücretsiz hukuki destek verdik. Halen 200 dava takip edilmekte ve 100 dava da ise gözlemci sıfatı ile yer alıyoruz.
Yaptığınız birçok şey var ve bunlar için de desteğe ihtiyacınız var. Sizin için ne destek verebiliriz? Üye olmadan derneğe ne türkü katkı verebiliriz?
Kesinlikle desteğe ihtiyacımız var. Ve kesinlikle herkesin bu desteği sağlamak adına yapacağı çok şey var. Destek olmaya başlamak için üye olmaya gerek yok. Hani temel önleme faaliyetleri demiştik ya herkesin dahil olabileceği, aslında ilk aşama olarak herkes destek olmaya bu noktadan başlayabilir. Şu an yaptığımız bu program da temel bir önleme faaliyeti ve sizler Küpe FM ailesi olarak destek olmaya başladınız bile. Programımızı dinleyen kıymetli dinleyicilerimiz ilk destek olarak ucimorgtr sosyal medya hesaplarını takip etmeye başlayabilirler. Hesaplarımızı çok aktif bir şekilde kullanıyoruz ve takip ettiklerinde derneğimiz ve çalışmalarımız ile ilgili pek çok konuda fikirleri olacaktır. Buradaki paylaşımlardan uygun gördüklerini kendi hesaplarından ve dahil oldukları gruplardan paylaşabilirler ise harika olur. Ne kadar çok çocuk ve aile derneğimiz ve faaliyetlerinden haberdar olursa o kadar olası vakayı önleme veya olan vakayı sonlandırıp çocuğumuzun ve ailesine destek olabilme şansımız olacağını unutmayalım. Artı olarak makul bir şüphesi olan herkes UCİM ihbar hatlarını arayarak veya websitesinden formu doldurarak ihbarda bulunabilir. Veya olayı yaşayan çocuk ve aileyi bu kanallara yönlendirebilir. Bu konuda çalışan avukatlarımız bir ön incelemenin ardından hemen bağlantı kuracaklardır. İhbar hattımızın numarası: 0 324 331 1818.
Herkes derneğe üye olabilir mi? Dernek için nasıl bağış yapılabilir?
Evet kesinlikle herkes üye olabiliyor. Ucim’in çalışmalarını beğendim ve ben de bunun bir parçası olmak istiyorum diyen herkes için ise sonsuz bir destek seçeneğimiz var. Ucim.org.tr websitesinden üye olabilirler. Üye olmak çok basit bir işlem ve 1 dakika içinde tamamlanabiliyor ve hiçbir ön şartı yok. Üyelerimizin bazıları aynı zamanda düzenli bağışçılarımız. Düzenli bağış bizim için çok önemli çünkü önleme merkezlerimizin açılması ve genel masraflarının karşılanması açısından düzenli bir finansal akış çok kıymetli. Elbette kimin gücü neye yeterse, hiçbir limit, sınırlama veya zorunluluk yok. Düzenli bağış dışında yine sitemizde pek çok sertifika ile bağış seçenekleri var. Özel günlerinizde alacağınız bir kazak, parfüm yerine sevdiklerinize bağış sertifikası hediye edip bir çocuğa elinizi uzatabilirsiniz. Ve son olarak da daha aktif olarak bu çalışmaların içinde yer almak isterim diyen her kesimden, her yaştan duyarlı insanlarımız üyelik işlemlerini tamamladıktan sonra illerdeki koordinatör ekipleri ile çalışmalar yapabilirler. İl bazında üye toplantılarımız ve iletişim gruplarımız sayesinde çok aktif bir şekilde iletişim kurmakta ve fayda sağlamak isteyen tüm üyelerimiz ile yakın bir şekilde çalışmaktayız. Bir kere UCİM ve yaptıkları ile tanışınca ve yaşananların içine girince aslında bir sonraki adımda hep daha fazla nasıl destek olabilirim ve nasıl aktif olabilirim demeye başlıyorsunuz. Sadece kınamak yetmez somut birşeyler yapmalıyım bilinci ile hareket etmeye başlıyorsunuz. Ve detaylarını anlattığım üzere sonsuz bir destek kanalımız var.
Çocukların istismara uğradığını nasıl anlayabiliriz?
Öncelikle dinleyicilerimize ihmal istismar kavramı ile ilgili olarak ufak bir bilgilendirme yapmak isterim. Ucim olarak ihmal ve istismarı 4 kategoride değerlendiriyoruz. İhmal, fiziksel istismar, duygusal istismar ve cinsel istismar. İhmal, çocuğun fizyolojik, psikolojik ve diğer temel ihtiyaçlarının çocuğa bakmakla yükümlü kişi veya kişilerin ve bünyesinde kamu kurumlarını bulunduran devletin karşılamaması olarak tanımlanır. Fiziksel İstismar, çocuğun kasıtlı olarak zarara uğratılması yada fiziksel olarak bir cezaya çarptırılmasıdır. Hasar durumu sonuçları somut olarak gözlenebildiği için en kolay tespit edilebilen istismar türüdür. Duygusal istismar ise çocuğun üzerinde ebeveynlerinin ve diğer yetişkinlerin baskı kurmasıyla çocuğun duygusal, sosyal ve kişilik gelişiminin sekteye uğramasına sebep olan istismar türüdür. Gündelik yaşamda sık görülür. Daha kompleks bir yapıda olmasından dolayı tespit edilmesi en güç olan istismardır. Tehdit etme, yıldırma, aşırı otorite, aşağılıma gibi davranışlar bu kategoridedir. Cinsel istismar ise çocuğun cinsel haz amacı güderek zorla ya da ikna edilerek kullanılmasıdır. Cinsel istismara uğramış çocuklarda genel olarak görülenler aslında rutin davranış modellerinin dışına çıkma durumlarıdır. Dolayısı ile ailelerin ve çocuklar ile yakın temasta olan öğretmenlerin çocukları çok iyi gözlemlemeleri gerekir. Akademik başarıda ani düşme, yemek yeme ve uyku alışkanlıklarında ani değişimler, sosyallik ve arkadaş ilişkilerinde zayıflama, saldırgan tutum veya tam tersi içe kapanma, rutin alışkanlıklarında aşırı uçlarda davranışlar görülebilir. Bunun yanında fiziksel olarak vücudun çeşitli yerlerinde travmalar olabilir. Bunları yaşayan her çocuk mutlaka istismara uğramış anlamı taşımaz ancak bir uzmana başvurarak sorunun kökenini bulmak önemlidir. Buradaki kritik nokta mutlaka bir uzman görüşü almaktır.
Çocuklar istismara uğradığında neler yapabiliriz?
Hülya Tunçer:
Burada öncelikle şunu belirtmek gerekiyor. Her bireyin çocuk istismarına dair bir şüphesi var ise bunu bildirme yükümlülüğü vardır. Hatta Türk Ceza Kanunu madde 278 İşlenmekte olan suçu bildirmeyen herkesin, madde 279 Göreviyle Bağlantılı olarak öğrenen kamu görevlilerinin ve madde 280 Görevleriyle bağlantılı öğrenen Sağlık Personellerinin bildirmemesi halinde cezai yaptırımlar öngörülmüştür. Bildirim yapmak bir suçlama değildir, şüphenin dile getirilmesi ve çocuğun durumunun soruşturulup değerlendirilmesi için ilgili kurumlara yapılan taleptir. Dolayısı ile biz makul şüphe oluştuğu anda bildirimi yapmalıyız. Devamındaki süreci zaten ilgili kurumlar yürüterek suç unsuru olup olmadığını tespit edeceklerdir ve yasalara göre en doğru karar verilecektir. Makul şüphe oluştuğunda Alo 183 Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Sosyal Hizmet Hattı, Alo 155 Polis, Alo 156 Jandarmayı arayarak, Cumhuriyet başsavcılıklar ve en yakın karakola giderek; derneğimizin ucim.org.tr web sitesinden ve 0 324 331 1818 numaralı ihbar hattını arayarak ihbarda bulunabilirsiniz. Dilerseniz bu ihbarları adınız gizli kalacak şekilde de yapabilirsiniz.
UCİM davalara müdahil olur
Hülya Tunçer:
UCİM olarak Türkiye Genelinde 30 avukattan oluşan bir ihbar ekibimiz var. Nöbetleşe usulle Türkiye genelinden gelen ihbarlar kayda alınmaktadır. Hangi ilden ihbar gelmekte ise o ilde bulunan hukuk koordinatörleriyle iletişime geçiliyor. Hukuk Koordinatörleri dosyayı inceleyerek dosya içeriği hakkında bir rapor hazırlıyor ve ihbar ekibine bu raporu iletiyor. Ardından ihbar ekibi tarafından dosyaya müdahil olma kararı verilirse, bizler UCİM avukatları olarak dosyaya müdahil olmaktayız.
Çocuklar için mücadeleye devam
İstismar davalarında genelde istismarcı ve onun yakınları bir ordu kalabalığı ile davaya katılırlar, istismara uğrayan çocuk ve ailenin yanında ise bir avuç insan yer alır. Bir çocuğun istismara uğraması ve bunun detaylarının konuşulması herkes için çok büyük bir travma ve elbette anlatılanlar gözümüzün önünden gitmiyor. Ancak biz dernek olarak biliyoruz ki kahraman çocuklarımıza ve ailelerimize destek olmalıyız, duygusal olarak inişler çıkışlar yaşasak bile tekrar ayağa kalkıyoruz ve onlar için mücadeleye devam ediyoruz. Onların yanında olduğumuzu hep hissetmeleri için elimizden gelenin fazlasını bir gönüllü ordusu ile yapmaya çalışıyoruz. Her zaman dediğimiz gibi “ Çocuklar konuşacak ve UCİM yanlarında olacak.”
