Barış depremi kapsamıyor!

Hükümetin çıkardığı imar barışı kanunu geçtiğimiz aylarda en çok tartışılan konuların başında geldi. Bazı kesimler bunun imar affı anlamına geldiğini ve şehre zarar veren tüm kaçak yapıların affedileceğini belirtirken; bazıları da insanların evinde huzur içinde oturması için gerekli olduğunu söyledi.  Söyleşi köşemizin konuğu İnşaat Yüksek Mühendisi Hakan Çatalkaya ile imar barışını konuştuk. Tektaş Mühendislik Yönetim Kurulu Başkanı olan Hakan Çatalkaya, inşaat yüksek mühendisi olmasının yanı sıra imar barışı ve kentsel dönüşüm alanlarında da uzman isimlerden. Kentsel dönüşüm, devletin vatandaşlara sunduğu imar barışı ve binaların deprem riskleri ile ilgili vatandaşlara hizmet veren Çatalkaya, “Bina depremde ne olur bunu biliyoruz, kentsel dönüşüm uzmanıyız, imar barışı uzmanıyız” dedi. Biz de kentsel dönüşüm, imar barışı ve binaların deprem riskleri ile ilgili merak edilenleri kendisine sorduk.   
Kentsel Dönüşüm'den faydalanmak isteyen müşterilerinize ne tür hizmetler veriyorsunuz?

Bu kişiler bize bize başvuruyor. Ekibimiz binalara gidiyor; ölçüm ve tespitleri gerçekleştiriyor. Bina riskli ise kentsel dönüşüme sokuyoruz. Sonra da devletin verdiği teşviklerle ve hukuki danışmanlık hizmeti vererek müşterilerimizi bilgilendiriyoruz. Bize kentsel dönüşüme girelim diyenler bilgi amaçlı rapor isteyenler oluyor. Bir kişi başvuru yapsa bile biz gerekli çalışmaları yapıyoruz. Ama bu şu anlama geliyor. Biz binayı kentsel dönüşüm kapsamında riskli alan ilan ediyoruz. Ama bu bina ile ilgili son kararı kat malikleri veriyor. Binayı yeniden yapmak için üçte iki çoğunluk gerekiyor. Bir kişi başlatıyor ama ortak bir karar da alınması gerek. Deprem riski var diye yıkıp yeniden yapılacak diye bir şey yok. İkinci bir yöntemde binaya takviye güçlendirme yapmak. Orada da 5'te 4 çoğunlukla karar alabilirler. Karar mekanizmasında en az 3'te 2 çoğunluk lazım.

Daha sonrasında süreç nasıl işliyor?
Anlaşma yapıldığını varsayalım. Bu sefer binanın yıkılmasına geçilmeden önce tahliyesi gerçekleşiyor. Binanın tesisatları kesiliyor ve kat malikleri kendine bir ev tutuyor. Devletin kira yardımı 1,5 sene boyunca sürüyor. Kira yardım oranları bulunulan ile göre değişiyor. Müteahhit yapıyor, kendi payını alıyor, hak sahipleri de dairesine kavuşuyor. Bu birinci yöntem... Diğer bir yöntem ise şöyle; hak sahipleri biz evimizi müteahhite verelim ama fazla çıkan daireleri ona vermeyeceğiz. Biz devletten kredi çekelim. Devlet daire başı uzun vadeli kredi veriyor. Biz bu konuda da yardımcı oluyoruz. Fazladan bir iki dairesi çıkarsa o borçları da ödeyip kapatabiliyorlar. Ama genelde biri gelsin yapsın diyor vatandaşımız. Kira yardımına da katkıda bulunsun diyor.

Talep nasıl?
2018'e geldiğimizde kentsel dönüşüm taleplerinde çok ciddi bir azalma olduğu ortada. Bunlardan bir tanesi inşaat piyasasında çok fazla bina yapılması ve faizlerin yükselmesiyle birlikte satış oranlarının düşmesi. İnşaat sürecini takip edin derlerse biz takipte ediyoruz. Bugüne kadar bin 600'ün üzerinde binayı kentsel dönüşüme soktuk. Bin 600 binadan kentsel dönüşüm öncesi 4-5 tane sağlam bina ancak çıkmıştır.

Vatandaş barışı sorguluyor
Vatandaşın merak ettiği konuların başında imar barışı geliyor. Bu konunun uzmanlarından biri olarak neler söylemek istersiniz?
Kentsel dönüşüm afet riskli yapıların yenilenmesine yönelik bir kanun. Ama kimse bunu kullanmıyor. Vatandaş buna kentsel dönüşüm diyor çünkü. İmar barışı deniyor ama bize gelen vatandaşların hiçbiri barış demiyor bunu af olarfak nitelendiriyorlar. Vatandaşlar 80'li yıllardaki imar affını hatırlıyor. Şu anda vatandaşa beyanda bulun, yapı kayıt belgeni al sonra projeni çizdir  yine bir para öde iskanlı tapunu al deniliyor. Aslında süreç ikisinde de aynı. Barışıyorsak barışalım o zaman niye para alınıyor diye soruyor vatandaş.

Huzurla otur ama...
O zaman niye barışıyoruz? 
Halk arasında imar affı denilen imar barışı ile ilgili devlet ben bunları kontrol edemedim diyor. Siz bu binaları yaptınız. Orman, hazine, belediye arazilerinde olduğu gibi. Onun dışında da imara aykırılıklar yapılmış. Devlet kanunen bunlarla ilgili işlem yapsam bile zaten yıkamıyorum diyor. Örneğin 5 yıldır yıkım kararım var. Bunu imar affına sokalım yıkım kararını iptal edelim yeni tapularımızı alalım diyenler oluyor. Devlet diyor ki zaten ben bunlarla ilgili işlem yapamıyorum, kontrolde edemiyorum. O zaman insanlar kendi inisiyatifleriyle gelsinler beyanda bulunsunlar. Ben de ne kadar para alacaksam yapı kayıt belgesi vereyim. Bu kişinin binasını tariflenmesi anlamına geliyor. Bunun son başvuru tarihi 31 Ekim. Sürenin uzatılması gerekiyor. Okullar açılıyor, tatilden dönenler oldu. Ödeme yıl sonuna kadar. O da 1 sene uzatılabilir. 3500 - 4000 lira gibi paralar ödüyor vatandaş. İskanda tapu alacaksa bir daha bu parayı ödeyecek. Kaçak durumda bulunan binaları beyan edin sonra isterseniz iskan tapusu alın diyor devlet. Ama depremle ilgili sorumluluk size ait diyor. Şu anda yeni yapılan binalar iskan alıyor. Huzurla oturabilirsin bu binada demek.

İmar Barışı'nda aslında kafalar karışık gibi...
Seçimden önce çıkmış bir kanun bu. Kanunun kendisi 1, uygulama yönetmeliği 3 sayfa. Belirli yerler hariç başvuru yapabiliyorsunuz. Seçimden önce bu kanundan herkes yararlansın denildi. Orada bir gayrimenkul var değerinde değil. Devletin vergi kaybıda var. Eski bakan isteyen istediği gibi başvursun demişti. Ama bunun yanlış olduğu ortaya çıktı. Burada yanlışlıklardan biri şu eğer binanızın iskanı varsa bağımsız bölüm (kendi daireniz için) olarak başvurabilirsiniz. Ama iskanınız yoksa bütün bina için başvurmanız lazım. Bütün metrekareyi doğru ölçmeniz lazım. Ortalama 10 daireli bir bina için 40 bin TL vereceksiniz iskanınız yoksa. İskan varsa tek tek başvurabilirsiniz iskan yoksa tek tek başvurma şansınız yok. Devletin ofisine gittik metrekarelerimizi verdik. Başvurumuzu yapıp paramızı ödedik. Ama sonra öğrendik ki iskanlı binalar için tek tek başvurulmuyormuş. Şimdi bunu nasıl düzelteceğiz, para mı geri alabilecek miyim, imar affı hakkı mı kaybettim mi diye serzenişlerle bize gelen vatandaşlarımız oluyor.

Metre ile ölçülmez
Bu kişinin hakkının kaybı anlamına mı geliyor?
Düzgün bir şey bilinmiyor. İskanı yoksa binanın tümü bina için başvuracak. Biri bana geldi. Kendim ölçtüm başvurdum sonra yanlış olduğunu öğrendim dedi. Bunun için uzmanlardan yardım alınması gerekiyor. Bundan sonra bu gibi yanlışlar yapıldığında nasıl bir yol izlenecek o belirleniyor.

İmar bürolarına gittiğinizde linize bir metre alın ölçün diyorlar... 
Bu cümle eski bakanın cümlesi. Bunun düzgün ölçülmesi gerekiyor. Bu bir uzmanlık alanı şu anda. Mesela bizim ofisimiz iskanlı. Ama varsayalım projede değişikliğe gittim ve İmar Barışı'na başvurdum. Yapmam gereken metrekaresini, ortak alanını bulacağım. Fazla katları dahil olmak üzere bütün metrekaresini, ticari ve konut alanlarını ayrı belirtmek lazım, binanın arsa alanını, rayiç değerini, arsama düşen arsa payımı bilmem lazım. Bunların hepsinin beyan edilmesi lazım Ahmet amca, Ayşe teyze nereden bilsin.

Dilekçe vermeyi unutmayın
Yapı Kayıt Belgesi yıkımı durdurur mu?
Mesela kooperatifler başvuruyor. Sizin hazine arazisi ya da belediye arazisi üzerine kaçak yaptığınız bir bina varsa. Elinde metre ile ölçüp çıkarabilceğin bir şey değil.  Bu arsa sosyal donatı alanı olarak ayrılmadıysa başvuruda bulunabiliyorsunuz. Bunu da hazine arazisi olarak tanımlayın. O bina resmileşir yıkılmaz. Yapı Kayıt Belgesi'nin dilekçe ile bildirilmesi gerekir. Hazine'de olan alan için başvurduk yapı kayıt için belgemizi aldık diye. İkincisinde belediye arazisi ise belediyeye, hazine arazisi ise hazineye başvuracak. Satışını istiyorum diye dilekçe verecek. Daha sonra iskanlı tapusu için başvurabilecek. İmar Barışı'na başvurup tapusunu alan şu anda yok.

Tapu alımı neden gerçekleştirilemiyor?
Tapuya verdik ama şu anda herkes tatilde. Kanun maddesindeki dosyalar var ama bununla ilgili işlem yapamıyoruz. Bu ekim ayından sonra başlayacak. İskan Olur Belgesi'ni alınca belediyeden tapuya gidecek vatandaş. Hazine ve belediye üzerinde olanlar başvuracak. En büyük kanayan yaramız kooperatifler. Kooperatifler kuralım insanlar uyun bir şekilde evlerini yapsın ev sahibi olsun dediler. Bina bitmiş örneğin 400 tane dairede bir tapusu olanlar var. İmar Barışı'nda biz imar problemlerini halledip tapularını çıkarıyoruz. Üçüncü aşamada kooperatifi feshediyoruz. Kooperatif ayakta durduğu süreçte insanlar kooperaitfe para ödüyor. Tapularımızı alalım apartman yönetimine dönüşelim diyorlar. 

Emlakçı yanlış adres
Vatandaşlar sizler gibi başvurduğu kişinin güvenilir olup olmayacağını nasıl anlayacak? 
Şimdi bu işi emlakçılar yapıyor. Bir emlakçıya da gitmesinler konunun uzmanına danışsınlar. Mühendis mi ne bu kişi buna baksınlar. İmar Barışı için başvuran insanlara kendiniz metreyle ölçün denilmesi yanlış oldu. İnsanlar beyanının doğru olduğundan emin olmadığı için onay veremiyor. 31 Ekim'e kadar onay verilmesi lazım. Beyanların doğru bir biçimde yapılması gerekir. Yanlış başvurular zamanla ortaya çıkacaktır. İmar Barışı ile iskanlı tapu alınca koopetariftler kapanacak apartman yönetimine dönüşecek. Hazine ve belediye arazilerinde başvuru yapabileceğini bilmeyen vatandaşlarımız var. Merak edenler internetten aradığında bize ulaşabiliyor. En azından İmar Barışı ile ilgili ilk etabı gerçekleştirsinler. İkinci etabada sonra başvurulacak. İskanlı tapu için Satışları artık yapı kayıt belgeli yapacak insanlar. Resmi belge bu artık. İmar affından yararlanan gayrimenkuller için...

Yanlış beyan vermeyin
Yanlış beyan vermeyin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Mayıs ayında yürürlüğe giren ve 31 Ekim 2018 tarihinde başvuruları son bulacak olan ‘İmar affı’ ile ilgili bugüne kadar en çok karşılaşılan sorunun yanlış beyan olduğunu belirten Tektaş İmar Affı Uzmanı ve İnşaat Yüksek Mühendisi Hakan Çatalkaya, vatandaşların bu konuda dikkat etmeleri gerektiğini söylüyor.

Doğru ölçüm şart
Mayıs ayı içerisinde yürürlüğe giren ve 12-13 milyon konutu ilgilendiren imar affı ile ilgili olarak başvuru sürecinin önemine değinen Hakan Çatalkaya, “Bugüne kadarki süreçte imar affıyla ilgili yaşanan en büyük sorun başvuru yapanların yanlış metrekare beyanında bulunması oldu. İşlemlerin doğru yapılması için uzman kişiler tarafından yapılması en doğrusu” dedi.

Sürenin uzatılması gerekir
Bugüne kadar 100'ün üzerinde binayı imar affından yararlandırdıklarını ifade eden Çatalkaya, “İmar barışına başvurular Ekim ayının sonunda bitecek ancak ödemeler Aralık sonuna kadar devam edecek. Kanunda başvuru süresinin 1 yıl daha kadar uzatılabileceği yazıyor. Biz de bu sürenin uzatılması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.

Hakan Çatalkaya kimdir?
Hakan Çatalkaya, 1977 yılında İstanbul'da doğdu. Yıldız ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nde eğitim almamın ardından inşaat yüksek mühendisi olarak görev yaptı. 2005 yılında Tektaş Mühendislik'i kurdu. Firma olarak Beşiktaş'ta Deniz Müzesi, Bilgi Üniversitesi'nde Santral İstanbul gibi birçok önemli birçok projeye imza attı. Yurtdışında da projeler gerçekleştirdi. 

UFUK ÇOBAN