İsrail’in en ünlü casuslarından biri olarak bilinen Eli Cohen, casusluk kariyeri ve dramatik hayat hikâyesiyle tarihe adını yazdırmıştır. Mossad ajanı olan Cohen, özellikle 1960’lı yıllarda Suriye'de gerçekleştirdiği görevler ve topladığı kritik istihbaratlarla İsrail’in güvenlik tarihinde önemli bir figür olarak yer alır. Peki, Eli Cohen kimdir? Nasıl yakalandı ve nasıl öldü? İşte Eli Cohen’in hayatına dair tüm detaylar…
Eli Cohen Kimdir? Kısaca Hayatı ve Kökeni
Eliyahu Ben-Şaul Cohen, bilinen adıyla Eli Cohen, 6 Aralık 1924’te Mısır’ın İskenderiye şehrinde yoksul bir Mizrahi Yahudi ailesinde dünyaya geldi. Babası 1914’te Halep’ten Mısır’a göç etmişti. Genç yaşlardan itibaren eğitim hayatında başarılarıyla dikkat çeken Cohen, Kahire Üniversitesi’nde eğitim aldı. Üniversite yıllarında Yahudi bir öğrenci olarak Siyonist hareketlerle yakın temaslarda bulundu.
1957 yılında ailesiyle birlikte İsrail’e göç eden Cohen, burada İsrail’in istihbarat teşkilatı olan Mossad ile çalışmaya başladı. Eli Cohen’in hayatı, hem istihbarat dünyasında gösterdiği cesur başarılarla hem de trajik sonuyla bugün hala büyük bir ilgi görmektedir.
Eli Cohen Mossad Ajanı mıydı? Görevleri ve Casusluk Kariyeri
Evet, Eli Cohen, Mossad için çalışan en ünlü casuslardan biriydi. Mossad’a katıldıktan sonra kendisine Suriyeli bir iş adamı kimliği oluşturuldu. Bu yeni kimlik altında “Kemal Emin Sabit” adını kullanan Cohen, 1961’de Arjantin’e gönderildi. Burada, Suriye’nin diplomatları ve üst düzey yetkilileriyle dostluk kurarak dikkat çekici bir şekilde çevresini genişletti.
1962 yılında Suriye’ye yerleşen Cohen, burada üst düzey yetkililerle sıkı ilişkiler geliştirerek askeri ve siyasi sırları İsrail’e aktarmaya başladı. Suriye’de Savunma Bakanı’nın danışmanı seviyesine kadar yükselerek, en hassas bilgileri bile öğrenme şansı elde etti.
Görev süresince topladığı bilgiler şunları içeriyordu:
- Suriye’nin Golan Tepeleri’ndeki askeri yapılanması,
- Savunma planları,
- Suriye ordusunun silah kapasiteleri ve saldırı stratejileri.
Cohen’in gönderdiği istihbaratlar, özellikle Altı Gün Savaşı (1967) sırasında İsrail’in zafer kazanmasında kritik rol oynadı. İsrail’in bu savaşta Suriye’ye karşı büyük avantaj elde etmesinde Cohen’in sağladığı bilgiler belirleyici oldu.
Eli Cohen Nasıl Yakalandı?
Eli Cohen’in yakalanışı, istihbarat dünyasının en dramatik olaylarından biri olarak kabul edilir. Cohen, Şam’da bir ev kiralayarak İsrail’e bilgileri gizli radyo vericileriyle aktarıyordu. Ancak bu faaliyetleri 1965 yılında dikkat çekmeye başladı.
Suriye, Sovyet yapımı ileri teknolojiye sahip izleme ekipmanları kullanarak Cohen’in radyo sinyallerini tespit etti. Cohen, bir gün evinde radyo ile mesaj gönderirken yakalandı. Bu süreçte, Suriye ordusunun bir günlük radyo sessizliği uygulaması sayesinde Cohen’in mesajları kolayca izlenebilir hale gelmişti. Yakalanmasının ardından uzun bir sorgu süreci başladı.
Eli Cohen Nasıl Öldü? İdamı ve Son Mesajı
Eli Cohen, 18 Mayıs 1965’te Suriye’nin başkenti Şam’da halka açık bir şekilde idam edildi. Cohen’in idamı, Şam’ın Marjeh Meydanı’nda yüzlerce kişinin önünde gerçekleşti. Asılmadan önce ailesine son bir mektup yazma izni verildi. Mektubunda karısı Nadia’ya ve üç çocuğuna sevgisini dile getirerek, onların mutlu bir hayat sürmelerini istedi.
İsrail, Cohen’in idamını engellemek için uluslararası diplomatik girişimlerde bulunmuş olsa da bu çabalar sonuçsuz kaldı. Eli Cohen’in naaşı hala Suriye’de bulunuyor ve İsrail’in yaptığı tüm girişimlere rağmen iade edilmedi.
Eli Cohen’in Casusluk Faaliyetlerinin Sonuçları
Eli Cohen’in sağladığı bilgiler, İsrail’in savunma stratejilerinde ve Suriye’ye karşı elde ettiği başarılarda büyük bir etkiye sahiptir. Özellikle Altı Gün Savaşı’nda (1967) Cohen’in Golan Tepeleri ile ilgili aktardığı detaylar, İsrail ordusunun stratejik zafer kazanmasını sağladı.
Eli Cohen’in gönderdiği bilgiler arasında Suriye’nin askeri üslerinin yerleşimleri, saldırı planları ve hatta mermi sayıları gibi detaylı bilgiler bulunuyordu. Bu bilgiler, İsrail’in Suriye’ye karşı yürüttüğü savaşın gidişatını tamamen değiştirdi.
Eli Cohen’in Hayatı ve Ailesi
Eli Cohen, 1959 yılında Nadia Majald ile evlendi. Çiftin bu evlilikten üç çocuğu oldu. Nadia, Cohen’in casusluk faaliyetlerinden başlangıçta habersizdi, ancak eşinin sık sık görev için uzun süre evden uzak kalmasından şüphelenmeye başladı. Eli Cohen’in idamından sonra Nadia, kocasının kalıntılarının İsrail’e iade edilmesi için uzun yıllardır mücadele etmektedir.
Eli Cohen ve Popüler Kültür
Eli Cohen’in hayatı, popüler kültürde de büyük ilgi görmüştür. Netflix’in 2019 yapımı “The Spy” adlı mini dizisi, Cohen’in Mossad için yaptığı görevleri ve yakalanış sürecini dramatik bir şekilde ele almıştır. Sacha Baron Cohen tarafından canlandırılan Eli Cohen, bu diziyle dünya çapında tanınmıştır.
Dizi, Eli Cohen’in yalnızca bir ajan olarak değil, aynı zamanda bir eş ve baba olarak yaşadığı duygusal mücadeleleri de gözler önüne sermektedir.
İsrail’de, Eli Cohen ulusal bir kahraman olarak kabul edilmektedir. Onun cesur görevleri ve Suriye’de sağladığı istihbaratlar, İsrail’in tarihindeki en önemli casusluk başarılarından biri olarak görülmektedir. İsrail, Cohen’in kalıntılarının iadesi için yıllardır diplomatik girişimlerde bulunmaktadır, ancak şu ana kadar bir sonuç alınamamıştır.
Eli Cohen’in Son Mesajı
Eli Cohen’in yakalanmadan önce gönderdiği son mesaj, İsrail’e önemli bir istihbarat sağlamıştır. Bu mesajında, Suriye Genelkurmayında üst düzey bir toplantıya katıldığını bildirmiştir. Bu bilgi, İsrail’in Suriye’ye yönelik stratejik hamlelerini belirlemesinde büyük bir öneme sahip olmuştur.
