1 Mayıs İşçi Bayramı...

Dün 1 Mayıs İşçi Bayramı dünyada ve ülkemizde çeşitli etkinliklerle kutlandı. Türkiye'de özellikle İstanbul'da bilindik görüntüler yine hafızalara kazındı. İktidar Taksim Meydanı'nını kutlamalara kapatırken, çok sayıda grup Taksim'de kutlama yapmakta ısrar etti.Haliyle polisle 1 Mayıs'ı kutlamak isteyenler arasında nahoş görüntüler ortaya çıktı.

Ben bugün 1 Mayıs'ın tarihini ele almak istiyorum. Sanal ansiklopedi Wikipedi'yaya göre 1 Mayıs, “1 Mayıs İşçi ve Emekçiler Bayramı, işçi ve emekçiler tarafından dünya çapında kutlanan, birlik, dayanışma ve haksızlıklarla mücadele günü. Dünya üzerindeki pek çok ülkede, resmî tatil olarak kabul edilmektedir” şeklinde tanımlanmış.

1 Mayıs'ın tarihi ise “İlk kez 1856'da Avustralya'nın Melbourne kentinde taş ve inşaat işçileri, günde sekiz saatlik iş günü için Melbourne Üniversitesinden Parlamento Evi'ne kadar bir yürüyüş düzenlediler. 1 Mayıs 1886'da Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu önderliğinde işçiler günde 12 saat, haftada 6 gün olan çalışma takvimine karşı, günlük 8 saatlik çalışma talebiyle iş bıraktılar. Chicago'da yapılan gösterilere yarım milyon işçi katıldı. Luizvil'de (Kentaki) 6 binden fazla siyah ve beyaz işçi, birlikte yürüdü. O dönemde Luizvil'deki parklar, siyahlara kapalıydı. İşçiler, sokaklarda yürüdükten sonra hep birlikte Ulusal Park'a girdi. Her eyalet ve kentte, siyah ve beyaz işçilerin birlikte yaptığı gösteriler, gazeteler tarafından, 'Böylece önyargı duvarı yıkılmış oldu' şeklinde yorumlanmıştı. Bu gösteriler 1 Mayıs'ı izleyen günlerde tüm harareti ile devam etti ve 4 Mayıs'ta kanlı Haymarket Olayı'na yol açtı. Uygulanan yasal baskılarla bu gösterinin tekrarlanması engellendi. 14 Temmuz-21 Temmuz 1889'da toplanan İkinci Enternasyonal'de Fransız bir işçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayıs gününün tüm dünyada "Birlik, mücadele ve dayanışma günü" olarak kutlanmasına karar verildi. Böylece ikinci gösteri 1890 yılında yapılabildi. Zamanla 8 saatlik iş günü birçok ülkede resmen kabul edildi. 1 Mayıs böylece işçilerin birlik ve dayanışmasını yansıtan bir bayram niteliğini kazandı. Günümüzde sosyalist ülkelerde (Çin, Kuzey Kore, Vietnam, Laos, Küba, Venezuela, Nepal, Bolivya) ve daha birçok ülkede tatil günü olan 1 Mayıs'ı işçiler büyük kitle gösterileriyle kutlar; bazı ülkelerde 1 Mayıs siyasal bir eylem biçimini de alır.” şeklinde açıklanıyor.

Burada 8 saatlik çalışma talebi dikkatinizi çekmiştir. Düşünün bakalım hangi işçi 8 saat çalışıyor?

Ülkemizde 1 Mayıs İşçi Bayramı İstanbul'da ilk kez 1912 yılında kutlandı. Hükûmet, 1923 yılında kutlamaların kitlesel olmasını yasakladı. Kutlamalar, 1925 yılında çıkarılan Takrir-i Sükûn Kanunu ile tamamen yasaklandı.

Peki 1 Mayıs ne zaman bayram ilan edildi?

Milletlerarası İşçi Kardeşliği Teşkilatı'nın 1889'daki Paris Kongresi'nde, yılın bir gününün dayanışma amacıyla işçilerin ortak bayramı ilan edilmesi kararlaştırıldı. ABD'li sendikacıların önerisi üzerine o gün "1 Mayıs" olarak belirlendi.

Taksim Meydanı'nda 1977'de düzenlenen 1 Mayıs programı, üzücü olaylara sahne oldu. Mitingde, DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler'in konuşması sırasında açılan ateş sonrasında 36 kişi yaşamını yitirdi.

Yaşanan bu olay gerekçesiyle 12 Eylül askeri darbesinin ardından 1 Mayıs bayram olmaktan çıkarıldı ve kutlamalar yasaklandı.

Milli Güvenlik Konseyince 12 Eylül döneminde resmi tatil olmaktan çıkarılan 1 Mayıs, 2009 yılında "Emek ve Dayanışma Günü" olarak resmi tatil ilan edildi.

1 Mayıs hakkında daha söylenecek çok şey var. Fakat kesin olan bir şey var ki 1 Mayıs İşçi Bayramı günümüzde bir hak arama mücadelesinden çok güç savaşlarının yapıldığı bir güne dönüşmüş durumda...