Kadıköy Meydanı’ndan başlayıp, otobüs özel yolu üzerinden Bahariye Caddesi’ne ulaşan ve en çok 65 yaş üstü kişilerin kullandığı T3 Kadıköy-Moda tramvay hattının ilk kadın makinistleri, 4 aylık eğitim süreçlerinin ardından göreve başladı. Kadıköylülerin ‘mahalle tramvayı’ olarak tanımladığı nostaljik tramvayı kullanan kadın makinistler, vatandaşlardan yoğun destek aldı. Kendilerini görünce kiminin şaşırdığını kiminin sevindiğini kiminin ise tramvayı kullanırken fotoğraflarını çektiğini aktaran makinistler, yaşadıkları zorlukları da anlattı. Göreve başlayan makinistlerden Damla Çaylak Kaya, “Şu anda Kadıköy-Moda T3 tramvay hattının kadın makinisti olarak konuşmak beni çok mutlu ediyor. 1 haftadır, arkadaşlarımızla tek başımıza seferlere çıkıyoruz. Halk da bunu güzel karşılıyor. Daha önce hiç kadın makinist görmedikleri için şaşırıyorlar, mutlu oluyorlar. Sabahları ‘günaydın’, akşamları da ‘hoşçakalın, bir şeye ihtiyacınız olursa buradayız’ gibi cümleler duyuyoruz. Özellikle esnaftan büyük destek var. Yani Kadıköy halkı, kadın makinistlerini sahiplendi. Kendimi güvende hissediyorum. Bu nedenle çok mutluyum” dedi. Tramvaylar arasında fark olduğunu söyleyen Kaya, yaşadığı zorlukları şöyle anlattı: “Kullandığımız tramvaylar çok eski, kadın gücünü zorlayabilecek türde. O yüzden fiziki olarak zorluyor. Yaya, araç trafiği de bizi zorlayan bir diğer konu. İki trafiği kontrol edip aynı zamanda yolcu güvenliğini üstlenmek çok büyük bir sorumluluk. Bu sorumluluğun hepsini bir arada yönetebilmek çok ciddi risk. Şu an havalar güzel ama bu durum, ilerleyen süreçte yağmur ve kar yağdığında daha da zorlaşacak. Çünkü araçları kontrol etmek çok zor. Araçlar çok mekanik. Diğer yer altı metro araçlarına hiç benzemiyor. Elektroniksel bir şey yok. Dolayısıyla sorumluluğu çok fazla.”
El sallamadan geçmem
Farklı araçlara ilgisi olduğunu dile getiren Burcu Kasap, makinist olma sürecini anlattı. Kasap, “Daha önce çalıştığım bir beton firmasında kepçe ve mikser sürmeyi öğrenmiştim. Değişik araçlara ilgim olduğunu fark ettim. Pandemi döneminde bir süre işsiz kaldım. O süreçte tren sürücülüğü ilanını görünce hemen başvuru yaptım. Aslında pek olumlu sonuçlanacağını düşünmüyordum ama her şey olumlu oldu. Sınavlar, mülakatlar bayağı zordu. Tüm mülakat ve sınavları geçtikten sonra tekrar bir eğitim ve sınav süreci oldu. O kadar çok ders çalışıyordum ki annem, ‘bu kadar ders çalışsaydın şu anda tıp bitirip doktor olmuştun’ dedi. Gerçekten de öyle olurdu çünkü hakikaten zor bir süreçti” diye konuştu. Kendisini görenlerin önce şaşırdığını ardından fotoğrafını çektiğini söyleyen Kasap, “Tramvay kullanmanın bizim için belli güzellikleri var. Mesela bu hatta el sallamadan geçemiyorum. Yolcular o kadar hayretle bakıyor ki ‘ben de şaşırırdım herhalde’ diyorum. Sonra da ‘neden bu kadar şaşırıyorlar’ diye sorguluyorum. İnsanlara selam vermeden geçemiyorum. Herkes önümde fotoğraf çekiliyor. Bir amca, sosyal medyasında paylaşmak için her gün fotoğrafımı çekiyor. Hem şaşırıyorlar hem destekliyorlar” ifadelerini kullandı.
İnsanlar alışık değil
İlayda Çelikkol ise, “Tren sürücülüğüne başvuru yaptım. İlk önce aileme söylediğimde onlardan ‘nasıl yani tren sürücüsü mü olacaksın’ gibi bir tepki aldım. Tabii bu olumsuz bir tepki değil, sadece şaşırmışlardı. Çünkü kadın makinist fikrine alışık değillerdi. Eğitim süreçlerinin ardından göreve başladık. İlk başladığımda biraz tedirgindim. İnsanların tepkileri ne olacak, bizi sevecekler mi, biz bu işi yapabilecek miyiz diye düşünüyorduk. Her şey umduğumuzdan daha iyi oldu. Özellikle yaşlı teyzelerden, amcalardan çok güzel geri tepkiler aldık. Böyle olunca biz de işimizi hakkıyla yerine getirmeye çalışıyoruz” şeklinde konuştu.
Kadın istihdamına katkı
Metro İstanbul Genel Müdürü Özgür Soy, kadın istihdamını arttırmak için ayrıca bir çaba sarf ettiklerini belirterek, şu anda Metro İstanbul’da kadın çalışanların yüzde 10 oranında olduğunu ve bu oranı yüzde 20’ye çıkararak dünya standartlarına erişmeyi hedeflediklerini söyledi. Öztürk, sözlerini şöyle sürdürdü: “Kadın makinistler çok başarılı oldu. Ben tren sürücülüğünün kadınlara uygun bir iş olduğunu düşünüyorum. İlk başta bazı şüpheli sesler vardı. Çünkü makinistlik, aynı zamanda mekanik bir iş. Araçta bir arıza olduğu zaman aracı durdurup altına girmen, arızada ilk müdahaleyi hemen yapman lazım. Bunu her zaman makinist yapar. Sonra teknik ekipler devreye girer. O konuda da çok başarılı oldular. İşlerini çok özenle, dikkatle yapıyorlar. Bu nedenle çok başarılı bir şekilde devam ediyorlar. Biz bu inisiyatifi almaktan çok memnunuz. Bu nostaljik, mahallenin tramvayı tadındaki tramvayımızda da kadın makinistlerimiz göreve başladı. Çok da iyi tepkiler aldılar.”
Kadınlar öne çıkmalı
Nostaljik trende yolculuk yapan Mehmet Hamdi Kaynakdemir, “Bütün kadınların her alanda öne geçmesini destekliyorum. Tramvayda da öyle, diğer iş alanlarında da öyle” diyerek kadın istihdamını desteklediğini söyledi. Hanımşah Zengin ise, “Kadınların her sektörde yer almasını destekliyorum ve çok büyük gurur duyuyorum. Kadın makinistleri görünce de büyük bir mutluluk duyuyorum. İnşallah her zaman böyle olur” diye konuştu.
