Yanlış bilginin yayılmasına karşı daha etkin bir kampanya yürütme kararı alan Twitter, Türkiye, Çin ve Rusya devletleriyle bağlantılı toplam 170 bin hesabı kapattığını açıkladı. Türkiye’de de ‘AK Parti’nin gençlik yapılanmasıyla’ bağlantılı olduğu belirtilen 7 bin 340 hesap kapatılırken, bu karara ilişkin ayrıntılı rapor da yayımlandı.
ABD’deki prestijli Stanford Üniversitesi’ne bağlı Stanford İnternet Gözlemevi’nin (SIO) Türkiye’deki hesaplara ilişkin raporunda, kapatılan ‘devlet-destekli’ hesapların eş zamanlı olarak AK Parti lehine, CHP ve HDP aleyhine kampanyalar yürüttüğü, 2017’deki anayasa değişikliği referandumunda da başkanlık sistemine geçiş lehine organize paylaşımlarda bulunulduğu vurgulandı.
SIO’nun internet sitesinden yayımlanan raporun başlığı şöyle: “Siyasi Retweet Ağları ve Ele Geçirilmiş Hesaplar: Türkiye’de İktidar Partisi’nin Gençlik Kanadıyla Bağlantılı bir Twitter Üzerinden Nüfuz Sağlama Operasyonu.”
‘HDP VE CHP HEDEF ALINDI’
Raporun girişinde, şu özet yapılıyor: “Twitter 11 Haziran 2020 tarihinde, Türkiye’de iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) gençlik kanadına atfedilen 7 bin 340 hesabın kapatıldığını açıkladı. Twitter bu ağı Stanford İnternet Gözlemevi ile 3 Haziran’da paylaştı ve biz, genellikle Türk vatandaşlarının hedef alındığını gözlemledik. Atılan 37 milyon tweette bu ağ, AKP’yi destekledi ve muhalefetteki Halkların Demokratik Partisi (HDP) ile Cumhuriyet Halk Partisi’ni (CHP) eleştirdi. Ağ, çok sayıda tek seferlik sahte hesapların yanı sıra bir dizi AKP yanlısı retweet ağını da kapsıyordu. Twitter’a göre bu ağ aynı zamanda, bir merkezden yönetilen ele geçirilmiş hesapları da içeriyordu. Bunun sonucunda, kapatılan hesaplar arasında hükümeti eleştirmekle beraber tekrar tekrar hackerlar tarafından hedef alınan hesaplar da var.”
ANAYASA REFERANDUMU, HDP, CHP, SURİYE…
Raporda, SIO’nun ulaştığı sonuçlar şöyle özetlendi:
“Hepsi benzer isimlerle aynı gün yaratılmış çok sayıda sahte kişi bulduk. Aynı zamanda bir dizi AKP yanlısı retweet ağı gözlemledik;
Kapatılan hesaplar arasında AKP’yi desteklemek için kullanılan ve bir merkezden yönetilen ele geçirilmiş hesaplar bulunuyor;
Atılan tweetler HDP’yi eleştiriyor, onu terör ve sosyal medya hileleriyle suçluyordu. Tweetler aynı zamanda CHP’yi de eleştiriyordu.
Tweetler, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın iktidarını güçlendiren 2017 anayasa referandumunu da destekliyordu.
Tweetler, Türkiye’nin Suriye’deki müdahalesine iç desteği artırmak için de çalışıyordu. Aynı zamanda, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusuna Ekim 2019’da düzenlediği saldırıya dış meşruiyet kazandırma amaçlı İngilizce tweetler de atıldı.”
HESAPLAR NE ZAMAN AÇILDI?
Rapora göre, kapatılan 7 bin 340 hesap 9 Haziran 2008-18 Ocak 2020 tarihleri arasında kuruldu. Belirli günlerde, diğer günlere kıyasla daha fazla hesap açıldığı tespit edildi; 28 Ekim 2014 bu tarihlerden biri olarak verildi.
Raporda, kapatılan sahte hesaplardan bazılarının yerel AK Parti yöneticilerine, dijital pazarlama şirketlerine ve spor taraftarlarına ait gibi göründüğü, bir çoğunun ise açıkça sahte kişilikler olduğu belirtildi. Hesapların çoğunun çok az takipçisi bulunduğu ancak altısının 100 binin üzerinde takipçi sahibi olduğu bilgisi de verildi.
Hesapların kurulma tarihlerinin grafiği.
TWEETLER NE ZAMAN ATILDI?
Rapora göre, bu hesapların faaliyetlerinde 2014 sonunda ve 2019’un son birkaç ayında ciddi artış yaşandı. Söz konusu hesapların Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın resmi hesabından atılan tweetlere 1.7 milyon defa değindiği veya bunları yeniden paylaştığı belirtildi.
Hesapların, belirli bazı kişi ve kurumlara ait diğer hesaplardan yapılan paylaşımları da sık sık yeniden paylaştığı tespit edildi. Kapatılan hesapların tweetlerini sık sık yeniden paylaştığı hesaplar şöyle sıralandı: @Lokman_Erturk, @HikmetYT1, @is1234tan1, @Akparti, @tcbestepe, @BeratAlbayrak, @abdulhamitgul, @06melihgokcek.
Hesapların tweet faaliyetlerinin yoğunluğu.
EN ‘POPÜLER’ HASHTAG: #CUMHURBAŞKANIERDOĞAN
Raporda, söz konusu hesapların sık sık kullandıkları etiketlerin (hashtag) de bir analizi yapıldı. Raporun “Çok sayıda sahte hesaptan Cumhurbaşkanı Erdoğan desteklendi” başlıklı bölümüne göre, #CumhurbaşkanıErdoğan, veya #PresidentErdoğan etiketi altında bu hesaplardan yaklaşık 13 bin tweet atıldı.
Buna göre, 2019 öncesinde bu etiket altında atılan tweetler iki kez dikkat çekici biçimde arttı. Bu tarihlerden biri, İstanbul’da bombalı saldırılar düzenlenen 6 Ocak 2015 günüydü. İkincisiyse, Erdoğan’ın darbe girişimi sonrası OHAL’in üç aylığına uzatıldığını açıkladığı 29 Eylül 2016’ydı.
Rapora göre, Türkiye’de parlamenter sistemin kaldırılmasıyla sonuçlanacak 2017’deki anayasa referadumu öncesinde de bu etiket altındaki faaliyetler arttı. Raporda, bu dönemde bu etiketlerle yapılan paylaşımların birçoğunun ‘Erdoğan’ın büyük bir lider ve insan olduğuna dair şiir formatındaki’ metinler olduğu belirtildi.
SIO raporuna göre, #CumhurbaşkanıErdoğan etiketinin kullanımının yaklaşık yarısı, 10 adet ‘ele geçirilmiş’ hesaptan geldi. Bu etiketi kullanan ele geçirilmiş 10 hesabın dördünün ise Ömer Beşparmak ismine ait olduğu belirtildi.
#CumhurbaşkanıErdoğan etiketinin en çok kullanıldığı tarihler.
ANAYASA REFERANDUMUNDAKİ FAALİYETLER
Raporda, 2017’deki anayasa referandumuna destek için bu hesaplardan hem İngilizce hem Türkçe çok sayıda paylaşım yapıldığı bilgisi yer aldı. Bu dönemde söz konusu hesapların yaygın olarak kullandığı etiketler şöyle sıralandı: #TurkeySaysYes, #YeniAnayasaGüçlüTürkiye, #ÜlkeninBekasıİçinEVET.
HDP VE CHP NASIL HEDEF ALINDI?
Rapora göre, HDP’nin Meclis’e girmesiyle AK Parti’nin parlamento çoğunluğunu kaybettiği 2015 genel seçimleri öncesinde, söz konusu Twitter hesaplarından HDP’yi hedef alan çok sayıda paylaşım yapıldı. Raporda, seçime günler kala bu hesaplardan #HDPyeOyVerilmez etiketiyle tweetler atıldığı belirtildi. Rapora göre, kapatılan hesaplar üzerinden HDP sık sık ‘terör faaliyetlerinde bulunmakla’ suçlandı; #HDPyeOyVermiyorumÇünkü etiketi de bu sahte hesaplarla dolaşıma sokuldu.
Raporda, bu hesapların CHP aleyhine de kampanya yürüttüğü, #ŞeddeliFaşistCHP ve #CHPyeRağmenDireniyoruz gibi etiketler altında oaylaşım yaptığı belirtildi.
Raporda, “Bu HDP ve CHP karşıtı mesajları yayan hesapların birçoğu, muhtemelen sahte olan bir diğer grup hesabın parçasıydı. Bu grupta, hepsi 28 Ekim 2014’te kurulan 48 hesap da bulunuyor. Bu hesaplarda kullanılan isimler büyük harflerden oluşuyor ve hiçbirinin profil ayrıntısı yok. Bu hesaplar kelimesi kelimesine aynı olan, şu formattaki paylaşımları yaptı: Erdoğan’a destek beyan eden şiirsel ifadeler + Erdoğan’a destek veren ve trend halinde olan bir etiket + Erdoğan’ın bir fotoğrafı” ifadeleri kullanıldı.
‘GÖKÇEK BAĞLANTISI’ TESPİT EDİLDİ
Raporun bu bölümünde, HDP ve CHP aleyhine paylaşım yapan bu hesapların sık sık eski Ankara büyükşehir belediye başkanı Melih Gökçek’e destek veren paylaşımlarda da bulunduğu belirtildi. Buna göre, aynı hesaplardan özellikle 11 Şubat 2015 tarihinde Gökçek’in oğlu Osman Gökçek’e de destek paylaşımları yapıldı.
DIŞ POLİTİKA KAMPANYALARI
Raporda, söz konusu hesaplardan hükümetin dış politikasına destek veren çok sayıda paylaşım yapıldığı da belirtildi. Buna göre, ‘Suriye’ye değinen yaklaşık 170 bin tweet atıldı. Raporda, “Bu tweetler, Türkiye’nin Suriye’de terörizmle savaştığını söyleyerek AKP’nin Suriye politikasını meşrulaştırmaya ve Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılara empatiyi artırmaya çalışıyordu” denildi. Rapora göre, Suriye’yle ilgili paylaşımlar 2016’nın ortalarında zirve yaptı ve 2019’a kadar devam etti; #suriyelicocukolmak ve #AslindaDogrusuNedir gibi etiketler kullanıldı.
Rapora göre, Erdoğan’ın Suriyelilere vatandaşlık verilmesine dair açıklamaları konusundaysa, söz konusu hesapların bazılarından destek gelirken, bazıları da eleştirel paylaşımlarda bulundu.
Raporda, Suriye konusunda AK Parti yanlısı paylaşımların birçoğunun Meyla Karahasan adına açılan farklı hesaplardan yapıldığı bilgisi de yer aldı.
Rapora göre, Türkiye’nin geçtiğimiz yıl Suriye’nin kuzeydoğusuna düzenlediği Barış Pınarı Harekâtı’nın uluslararası kamuoyunda sert eleştiriyle karşılaşması sonrasında da, bugün kapatılan hesaplardan çok sayıda İngilizce paylaşımda bulunuldu. Bu paylaşımların “operasyonu, ‘terörle savaş’ ve ‘YPG’nin sivilleri hedef almasına karşı Kürtlere destek’ gibi temellerle savunduğu” belirtildi. Bu dönemde sık paylaşılan mesajlardan birinin ilk olarak AK Partili Mahir Ünal tarafından yazıldığı bilgisi de verildi.
Bu hesapların, Suriye Devlet başkanı Beşar Esad’ı hedef alan İngilizce etiketler altında da paylaşım yaptığı tespit edildi; #AssadYouAreKidKiller (Esad sen çocuk katilisin) ve #AssadGenocide (Esad Soykırım) gibi etiketlerin kullanıldığı saptandı.
Raporda, bu hesaplardan Türkiye’nin Libya’daki Trablus hükümetine desteği lehine yaklaşık 1000 paylaşım yapıldığı, Katar’la ilgili de #TurkeyWithQatar, #Qatarismyworld ve #TurkiyeKatarKardeştir gibi olumlu paylaşımlarda bulunulduğu belirtildi.
Aynı hesapların, Filistin konusunda da aynı etiketlerin altında paylaşımlar yaptığı saptandı.
SAHTE ELON MUSK HESAPLARI
Raporda, kapatılan hesaplardan bazılarının SpaceX kurucusu Elon Musk’ın adını kullanarak mali gelir elde etmeye çalıştığı da tespit edildi. Buna göre, dünya çapında Elon Musk’ın adını kullanarak kripto para dolandırıcılığı yapma konusundaki yaygın yöntemi kullanmaya çalışanlar oldu. Raporda, Çin yönetiminin Twitter operasyonunda bu şekilde gelir elde etmeye çalışanlar tespit edildiği belirtilerek, “Bu vakada, söz konusu ticari dolandırıcılık hesaplarının AKP’yle herhangi bir anlamlı şekilde bağlantılı olup olmadığı belirsiz” vurgusu yapıldı.
ELE GEÇİRİLEN HESAPLAR
Rapora göre, bugün kapatılan hesapların birçoğu söz konusu ağ tarafından ele geçirilen hesaplardı. Bazı hesapların 2008 kadar erken bir tarihte kurulduğu ancak önceki paylaşımlarının silindiği belirtildi. Raporda, FETÖ ile bağlantılandırılan Bylock uygulamasıyla bağlantılı @BylockReality ve bir insan hakları kuruluşuyla bağlantılı olan @HumanRightsDef hesaplarının da, bugün ‘ele geçirilen hesaplar’ kapsamında kapatıldığı bilgisi verildi.
‘RETWEET ÇETELERİ’
.Rapora göre, bugün kapatılan hesaplar arasında “son derece merkezi ve organize olan, AKP yanlısı retweet ağlarının” parçası olan onlarca hesap bulunuyor. Bu hesapların “aynı içeriği paylaştığı, hedef kitle inşa etme taktiklerini kullandığı ve etiketleri popülermiş gibi göstermeye çalıştıkları” belirtildi. Raporda, “Daha önceden araştırdığımız retweet ağlarının aksine, bugün kapatılan gruplar tamamen siyasiydi ve ticari etiketleri nadiren yeniden paylaştılar (belki de hiç paylaşmadılar)” denildi.
Bu retweet ağlarının başında ‘AK’ olan isimleri kullandığı belirtildi; ‘AK Davam’ ve ‘AK Hilal’ grupları ayrıntıyla anlatılırken, daha fazla araştırılması gereken başka gruplar olduğu da belirtildi.
Rapora göre, AK Davam ve AK Hilal ağları arasında bir bağlantı bulunuyor; Zeynep Akgul (@okyanusgozlum0) isimli hesap AK Hilal’in kurucu başkanı ve AK Davam’ın başkan yardımcısı, Hakan (@hknknr07) isimli hesap ise AK Davam’ın kurucu başkanı ve AK Hilal’in başkan yardımcısı olarak görünüyor. @hknknr07 hesabı, bugün kapatılan hesaplar arasındaki başka retweet ağlarının da kurucusu olarak görünüyor. AK Davam ve AK Hilal ağındaki bazı hesapların aynı gün veya çok kısa süre içinde açıldığı da belirtiliyor.
EŞ ZAMANLI KAMPANYA: #YETENEKSİZSİNİZCHP
Raporda, AK Davam ve AK Hilal bağlantılı hesaplardan son derece koordineli bir şekilde ‘aynı mesajı yayma amacıyla aynı konuda eş zamanlı’ paylaşımlar yapıldığı belirtiliyor. 19 Ekim 2017 gününde, AK Hilal gruplarından #YeteneksizsinizCHP etiketi altında çok sayıda paylaşım yapılması örnek gösteriliyor. DUVAR
