Kuzeybatı Suriye'de isyancılar, hükümet güçlerine karşı yıllardır gerçekleştirdikleri en büyük saldırıyı başlattı. Suriye ordusunun hızla çekilmesi üzerine isyancılar, Halep'in büyük bir kısmı da dahil olmak üzere geniş toprakları ele geçirdi.
Şu anda isyancılar, merkezi Hama kenti yakınlarında hükümet güçleriyle çatışırken, hükümetin önemli müttefiki olan Rusya, isyancı hedeflere hava saldırıları düzenliyor.
Suriye'de Neden Savaş Var?
2011'de Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a karşı başlayan barışçıl demokrasi yanlısı protestolar, ülkeyi yıkan bir iç savaşa dönüştü. Savaş, bölgesel ve küresel güçleri içine çekerek yarım milyondan fazla insanın ölümüne ve 12 milyon kişinin evlerini terk etmesine yol açtı. Bu kişilerin yaklaşık 5 milyonu yurtdışına sığındı.
Hükümet, Rusya, İran ve İran destekli milislerin yardımıyla şehirleri geri alarak kontrolü büyük ölçüde sağladı. Ancak kuzey ve doğu bölgeleri hâlâ Kürt liderliğindeki silahlı gruplar tarafından kontrol ediliyor. İsyancıların son kalesi ise Türkiye sınırındaki Halep ve İdlib eyaletlerinde bulunuyor.
Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) Nedir?
HTŞ, 2012'de El Nusra Cephesi adıyla kuruldu ve 2013'te El Kaide'ye bağlılık ilan etti. 2016'da El Kaide ile bağlarını kopardığını açıkladı ve 2017'de Hayat Tahrir el-Şam adını aldı. Ancak birçok ülke, HTŞ'yi hâlâ bir terör örgütü olarak görüyor. HTŞ, İdlib ve Halep’te gücünü rakiplerini bastırarak konsolide etti ve "Suriye Kurtuluş Hükümeti" adıyla kendi yönetimini kurdu.
İsyancılar Neden Saldırıya Geçti?
2018'de Türkiye ve Rusya arasında sağlanan bir ateşkes, hükümetin İdlib'i geri alma çabalarını durdurmuştu. Ancak son aylarda bölgede şiddet yeniden tırmandı. HTŞ ve müttefikleri, hükümet ve İran destekli milislerin saldırılarını gerekçe göstererek "saldırganlığı caydırmak" için harekete geçtiklerini açıkladı.
Hükümet güçleri, müttefikleri olan İran destekli Hizbullah'ın İsrail'in Lübnan ve Suriye'deki saldırıları nedeniyle zayıflamış durumda. Ayrıca, Rusya'nın Ukrayna savaşına odaklanması da Suriye’deki hükümet güçlerini savunmasız bırakmış olabilir.
Hükümet ve Müttefikleri Nasıl Tepki Verdi?
Beşar Esad, isyancıları "terörist" olarak nitelendirerek onları "ezme" sözü verdi. İran, Suriye'ye desteğini yinelerken, Rusya da Halep çevresindeki durumu "Suriye'nin egemenliğine bir saldırı" olarak değerlendirdi.
Batı ve Türkiye'nin Tavrı Ne?
ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya, taraflara "gerilimi düşürme" ve sivillerin korunması çağrısında bulundu. Türkiye ise olayların yabancı müdahale ile açıklanamayacağını belirterek Suriye hükümetine "meşru muhalefet ve halkıyla uzlaşma" çağrısı yaptı.
Kuzeybatı Suriye'deki bu ani tırmanış, bölgedeki güç dengelerinin kırılganlığını bir kez daha gözler önüne seriyor.
