Konuyu bir soru önergesiyle de TBMM gündemine taşıyan Özgür Karabat Meclis’e sunduğu önergede Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya dikkat çeken sorular yöneltti.
Türkiye’nin et ve süt üretimi yıldan yıla gerilerken, AKP çözümü ithalatta buluyor. Son yıllarda artan hayvan ithalatında yeni bir rant sistemi kurulduğunu söyleyen CHP İstanbul Milletvekili Özgür Karabat, normal şartlarda ithalat yapıldığında fiyatların düşmesi gerektiğini; ancak tam tersine et fiyatlarının sürekli arttığına dikkat çekti.
Karabat, şöyle konuştu:
“İthal edilen hayvanlar ve karkas etin bir kısmı piyasaya verilmiyor. Onun yerine AKP’ye yakın et işletmelerine doğrudan gidiyor. Size trafiği de anlatayım. Bandırma Limanı’na gelen canlı hayvanlar Balıkesir’deki Sarıkız mezbahasına gidiyor. Oradan da yine AKP’ye çok yakın bir köfteci zincirine veriliyor. Buradaki trafik ayda 1500-2000 hayvanı buluyor. Bir kısım canlı hayvan da Amasya Suluova’ya çiftliğe gidiyor ve yine o ildeki büyük et entegre tesisinde kesilip bu köftecinin restoranlarına aktarılıyor. Bir de Avrupa’dan TIR’larla gelen karkas etler var. TIR’larla gelen canlı hayvan ve etlerin kaynak ülkeleri Macaristan, Polonya, Fransa ve İtalya. Bir dönem en fazla Macaristan’dan gelirdi, şimdi Polonya’dan geliyor. Her hafta yaklaşık 100 TIR karkas et Kapıkule’den giriş yapıyor. Bu ülkelerden alınan etlerin şirket sahipleri kimlerdir? Mesela Polonya’dan et alınacak, Polon Beef isimli şirketin gizli Türk ortakları var mıdır?”
KAMU ZARARI VAR
Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) bu ithalatlarda kamuyu zarara uğrattığını söyleyen Karabat, “Eskiden yapılan ihalelerde, hayvanlar Kapıkule’den teslim alınınca geldikleri kilogram üzerinden 1 hafta sonra ödeme yapılırdı. Şimdi ise daha hayvanlar yoldayken kilogram üzerinden para ödeniyor. Oysa Avrupa’dan buraya gelene kadar hayvanlar kilo kaybediyor ve bunun bedelini ESK ödüyor. Besici zarar mı etmiş, vatandaş pahalı et mi yemiş öyle bir dertleri yok. ESK, ithalat lobilerini besleyecek çarkı işletiyor!” dedi.
Tarım Bakanlığı’nda bu sistemin kurulduğunu savunan CHP’li Karabat; “Sektör kaynaklarından edindiğimiz bilgilere göre, ESK’nın yönetim kurulu üyesi Mücahid Taylan, tüm ithalat süreçlerinde aktif rol alıyor. TBMM’ye sunduğumuz önergemizde de Bakana sorular sorduk. Mücahid Taylan aynı zamanda Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın danışmanı mıdır? Yumaklı et ithalatının doğrudan içinde midir? Geçmişte ESK’den besicilik hayvan ihalesi alan Taylan’ın aynı dönemde Macaristan’da bir şirketle ortak işler yaptığı iddia ediliyor. Sektör temsilcileri öyle sindirilmişler ki ses çıkarmaya dahi çekiniyorlar. Hem Tarım Bakanı Yumaklı hem de Mücahid Taylan çıkıp açıklama yapmalıdır.” diye konuştu.
GÜNEY AMERİKA VURGUNU
Esas vurgunun 2024 yılında yapılacağını vurgulayan Özgür Karabat, “Türkiye’ye bu yıl 700 bin adet besilik hayvan geldi Güney Amerika’dan. Önümüzdeki yıl 700 bin adet daha gelecek. Bunu özel sektör yapıyordu, şimdi bunu da ESK üzerinden yapmayı planlıyorlar. Avrupa’da staj yaptılar, vurgunu Güney Amerika’dan yapacaklar” dedi.
İşte o soru önergesi
Karabat’ın verdiği soru önergesinde şu ifadeler yer aldı:
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıdaki sorularımın Tarım ve Orman Bakanı Sayın İbrahim YUMAKLI tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını saygılarımla arz ederim.
Türkiye’de yıllardır et üretimi ve arzında ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Kronik hale gelen bu sorunlar Kurban Bayramı’nın yaklaşması ile birlikte kamuoyunca daha çok tartışılır hale gelmektedir. Hükümetin yaşanan üretim ve arz sorununa karşı üretebildiği yegane çözümün ithalat olması ise sorunu çözmeye yetmediği gibi, et ithalatında yandaşlara rant sağlandığı yönünde iddiaları gündeme getirmektedir.
Son yıllarda artan hayvan ithalatı yoluyla yeni bir rant sistemi kurulduğu yönünde intibalar giderek güçlenmektedir. Kaldı ki normal şartlarda ithalat yapıldığında fiyatların düşmesi gerekirken, tam tersi bir durum yaşanması ve aksine et fiyatlarının artması da bu izlenimi güçlendirmektedir.
Bu konuda ithal edilen hayvanlar ve karkas etin bir kısmının piyasaya verilmediği, bunun yerine iktidara yakın işletmelere gittiği yönünde bilgi ve iddialar tarafımıza iletilmiştir. Öte yandan bu piyasayı denetleyip dengelemesi gereken Et ve Süt Kurumu’nun (ESK), ithalat yoluyla kamuyu zarara uğrattığı da iddialar arasındadır. Mesela geçmişte yapılan ihalelerde, hayvanlar Kapıkule’den teslim alınınca geldikleri kilogram üzerinden 1 hafta sonra ödeme yapılırken bugün daha hayvanlar daha yoldayken kilogram üzerinden para ödenmesi de bunun en somut örneklerinden biridir. İthal edilen hayvanlar yolda kilo kaybediyor ve bunun bedelini ESK, dolayısıyla yurttaşlarımız ödüyor. Tüm bu süreçte yaşanan ihmal ve suiistimallerin kurumca bilindiği halde bunlara göz yumulduğu da ortaya konulan iddialar arasındadır. Kuruma ilişkin çeşitli iddia ve ihmallerin yıllardır muhalefet tarafından gündeme getirilmesine rağmen etkin olarak soruşturmadığı dolayısıyla kurumsal zararların yıldan yıla artmaya devam ettiği değerlendirilmektedir.
Buna göre;
Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) son beş yılda ithal ettiği canlı hayvan ve karkas et miktarı ne kadardır? Bu ithalatlar hangi ülkelerden yapılmaktadır?
Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) son beş yılda ithal ettiği canlı hayvan ve karkas et ürünlerinin ödemesi nasıl yapılmaktadır? Uygulamada geçmiş yıllara göre bir farklılık meydana gelmiş midir?
ESK Yönetim Kurulu Üyesi Mücahid Taylan aynı zamanda Tarım Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı’nın danışmanı mıdır? Ya da daha önce böyle bir görev ifa etmiş midir?
Mücahid Taylan’ın ESK’da üstlendiği görevler nelerdir? İthalat çalışmalarındaki rolü nedir? İthalat faaliyetleri ya da başka görevler kapsamında kurum adına yurt dışına gidip gelmekte midir? Bu kapsamda hangi ülkelere, hangi görevlerle ve ne sıklıkla gitmiştir?
ESK’nın ithal ettiği canlı hayvan ve karkas etlerin doğrudan satıldığı kurumlar nelerdir? Doğrudan satış yapılan kurumlar neye göre belirlenmektedir? Bu kurumlar tarafınızca denetlenmekte midir?
