DEVA Partisi Tekirdağ Milletvekili ve Genel Başkan Yardımcısı Cem Avşar, 3 Mart 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve 134 akademisyenin katılımı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın koordinasyonunda Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde kamuoyuna ilanı edilen ama hayata geçmeyen Ulusal Risk Kalkanı Modelinin akıbeti hakkında soru önergesi verdi.
Model ile Kahramanmaraş depremleri sonrası oluşan durumun çevre, şehircilik ve iklim değişikliği perspektifinden izlenmesi ve yönetimi ile şehirlerin yeniden inşası sürecinde uygulanacak politikaların belirlenmesi ve yürütülmesi çalışmalarına akademik ve teknik katkı sunmak amaçlandığını ifade eden Avşar, akademisyenlerden, bürokratlardan ve uzmanlardan oluşan 159 üyeden 13 alt kurul oluştuğunu, Ankara, İstanbul ve Gaziantep illerinde çalışma ofisleri kurulduğunu; toplantılar, saha incelemeleri ve çalıştaylar yapıldığını ifade etti.
Avşar, gelinen noktada ne modelden ne kurulardan ne de kararlardan bahsetmenin mümkün olmadığını ve modelin Bakan’ın değişmesiyle rafa kalktığını ifade etti.
Soru önergesinde, özellikle 7 Nisan 2023 tarihinde Dolmabahçe Değerlendirme Toplantısı’nda hayati öneme sahip bir dizi karar alındığı ifade eden Avşar, uygulamada ise bu kararlarla karşılaşmadıklarını belirtti.
Avşar, verdiği soru önergesi kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’ye şu soruları yöneltti:
1- Ülkemizi deprem ve afetlere karşı hazırlamak ve riskleri azaltmak amacıyla yapılmış çeşitli ölçek ve kapsamda birçok strateji ve eylem planı bulunmaktayken önerdiğiniz yeni modelde bu planlardan farklı olan ne var?
2- 2009 yılında AFAD kurulduğunda, karar alma süreçlerinde etkin üç farklı kurul bulunmaktaydı. Bu kurullar neden kapatıldı? Ayrıca Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli ile oluşturulan kurulların, bu kurullardan farkları nelerdir?
3- Kaç ilimizde tüm afet türlerine dair erken uyarı gözlem istasyonları kurulmuştur?
4- Müfredata afet bilgisi dersleri konuldu mu? Halkı bilinçlendirmek için nasıl bir plan izlemektesiniz?
5- Kaç şehrimizde sabit ve mobil baz istasyonları kuruldu? Sabit ve mobil baz istasyonuna sahip kaç ilde verimlilik çalışmaları yapıldı?
6- Zemin etüt çalışmasının zorunlu kamusal bir denetime tabi tutulması, radye temel kullanımının bazı bölgelerde zorunlu hale getirilmesi, dere yataklarını ve sıvılaşma riski yüksek bölgeleri imara kapatma ve kat eksiltme dahil olmak üzere tüm çalışmaları içeren planlama süreci için bir yasal düzenleme hazırlığınız var mı? Böyle bir düzenleme yapmayı düşünüyor musunuz?
7- Hangi ilde kaç kamu hizmeti veren binanın, riskli bölgelerde kurulduğunun tespiti yapıldı? Tespit edildi ise hangi ilimizde kaç kamu binası kaldırma, taşıma, güçlendirme veya yeniden yapım sürecine alındı ve hangi yeni teknolojiler kullanıldı?
8- Afet anlarında binalara yaklaşacak ve hatta içinde gezebilecek kabiliyette insansız hava ve kara araçlarının geliştirilmesi kararı hangi aşamadır? Bu kararla ilgili bir çalışma yapılmış mıdır?
9- Dijital veri tabanı havuzunda tüm kurumların bilgisine sunmak üzere Türkiye bina envanteri çıkarıldı mı? Ve hasar tespitiyle risk durumunun tamamlanması için nasıl bir plan oluşturuldu?
10- Yine alınan kararlardan biri olan bina kimlik belgesi sisteminin, binaların denetimini düzenli yaparak hayata geçirilmesi çalışmasına başlandı mı? Başlandı ise binaların yüzde kaçına kimlik verilmiştir? Bu kapsamda tüm binaların periyodik muayenesi için gerekli hazırlıklar yapıldı mı?
11- Özellikle deprem bölgesindeki yapılaşmada enerji verimli, iklim duyarlı, sıfır atık uyumlu ve ekolojik özellikli malzemelerin kullanıma dikkat edilmekte midir? Yerinde dönüşüm uygulamasında gerekli denetimler yapılmakta mıdır?
12- Türkiye’yi afetlere karşı dirençli bir ülke haline getirmek için afet merkezli, yeni bir finansal yapılanma modeliniz var mı? Örneğin dünya da birçok ülke de uygulanan ve başarılı sonuçlar alınan KFK (Konut Finansman Kurumu) modelini düşünüyor musunuz?
13- Mesleki mesuliyet sigortası ve yetkin mühendislik uygulamasının zorunlu kılınması konusunda bir düzenleme yapıldı mı? Yapılmadıysa bu konuda bir hazırlığınız var mı?
14- 2023 Seçim Beyannamesinin ilgili konularına dayanak oluşturduğunuz Türkiye Ulusal Risk Kalkanı Modeli, çalışmalarına devam ediyor mu? Modelin işlevselliği açısından önem arz eden 13 kurulun güncel çalışma raporlarını kamuoyuyla paylaşacaksınız?
