Açık ihale usulü alımı yapılacak kitler için hazırlanan şartnamede, insan DNA’sını cinsiyet bakımından da ayırabilme özelliği arandığı bildirildi. Bu özelliğin cinsel saldırı suçlarında delil analizinin kesin sonuç alınabilmesi için gereklilik olduğu da şartnamede belirtildi. Kit ile bir defada insan DNA’sı ve erkek DNA’sı miktarının aynı zamanda belirlenebilmesi şartı arandığı kaydedilen şartnamede, teklif verme süresi 6 Şubat 2020 tarihi olduğu belirtildi.
'Yeni nesil cihazlar kullanılıyor'
İstanbul Üniversitesi- Cerrahpaşa Adli Tıp ve Adli Bilimler Enstitüsü Öğretim Üyesi, Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Emel Hülya Yükseloğlu, Adli Tıp Kurumu’nun yılda bir kez yaptığı 100 bin kit alımında, şartnamede belirtilen özelliklerin 'doğru' ve 'yerinde’ olduğu değerlendirmesi yaptı. Adli Tıp Kurumu’nun ihalesini yapacağı kitlerin adli dosyaların açıklığa kavuşturulmasında ve adalet için en iyi hizmetin verilmesi noktasında ciddi katkı sağlayacağını belirten Doç. Dr. Yükseloğlu, "Dünyada teknolojinin gelişimiyle birlikte yeni nesil cihazlar kullanılıyor. Pahalı ama son derece gerekli cihazlar bunlar. Bir adli tıpçı olarak ülkemiz adına gurur duydum. Türkiye’nin adli tıp kurumunun bu seviyede DNA analizi yapabilecek kitler alması mutluluk verici" dedi.
'Mağduru tipleyebilmek en zor aşamadır'
Şartnamede kitlerde aranan insan DNA’sını cinsiyet bakımından da ayırabilme özelliğinin, adli tıpçıların belalısı olan karışık örneklere çözüm olduğunu belirten Doç. Dr. Yükseloğlu, şöyle konuştu:
"Cinsel saldırı dosyalarında genellikle kadın/erkek DNA’sı karışık gelir. Kadın DNA’sı, erkek DNA’sını örtecek tarzda daha çok materyal içerir. Erkeğin DNA’sını bu karışık örnekten ayırmak, bir, iki ya da üç erkek DNA’sı var ise bunu tespit etmek oldukça zor olabiliyor. Bu sadece Türkiye’nin değil, dünyanın da sorunu. Mağduru tipleyebilmek en zor aşamadır. Yeni gelişen teknolojiler işte bu dosyalarda, bir adım daha öne geçerek erkek DNA’sını ve miktarını aynı anda belirleyebiliyor. Cinsel suçlarda gelen DNA miktarı az ve karışık olsa bile, suçu işleyen kişilere ulaşmak mümkün olabiliyor."
'Spesifik kit cihazları kullanmanız gerekir'
Şartnamede belirtilen kitlerde 'bir defada insan DNA’sı ve erkek DNA’sı miktarının aynı zamanda belirlenebilmesi' özelliğinin de son derece önemli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Yükseloğlu, "Bazen olay yerinden gelen örnekler bulaşık olabilir. Yani örneğin, bakteri gibi insan dışı DNA’lar da karışmış olabiliyor. Testin tekrarlanmaması için kitin içerisinde pozitif referans bulunmalı. İçerisinde pozitif referans olmayan hiçbir testi yapmıyoruz. Cinsel saldırısı suçlarda delil analizinin en doğru şekilde yapılabilmesi spesifik kit cihazları kullanmanız gerekir. Adli Tıp Kurumu’nun aradığı özellikler de bu içerikte" dedi.
Doç. Dr. Yükseloğlu, kitlerde aranan özelliklerle DNA analizinden suçlu profiline ulaşılmasını, suça karışmış ile masum kişileri ayırmayı sağladığını belirtti.
Türkiye’de henüz bu kitleri üretebilecek teknolojiye sahip olmadığını da ifade eden Doç. Dr. Yükseloğlu, "Bu kitleri yabancı firmalardan alım yapıyoruz. Ancak TÜBİTAK’ın projeleri var. Bu kitleri biz de yapabilecek duruma geleceğiz" ifadelerini kullandı.
'Her sene 100 bin DNA analizi'
Adli Tıp Kurumu Biyoloji İhtisas Dairesi’nin açtığı ihaleyle yılda 100 bin DNA analizi yapıldığı da ortaya çıktı. Kurum her yıl yaptığı ihaleyle gelişen teknolojilere uyumlu 'Yeni Nesil İnsan DNA’sı Miktar Tayin Kiti' satın alıyor. Alınan kitler Türkiye’de DNA analizi yapılan grup başkanlıklarına gönderiliyor.
