Asgari ücret 2020 zammıyla ilgili son dakika bir gelişme yaşandı. Sendikaların asgari ücret talebi belli oldu. Türk-İş, HAK-İş ve DİSK, 2020 yılında asgari ücretin 2 bin 578 lira olması gerektiğini açıkladılar. Türk-İş Genel Eğitim Sekreteri Nazmi Irgat, asgari ücret ile ilgili şu ifadeleri kullandı:"Türk-İş’in 32 yıldır yaptığı araştırmalar sonucu yaşam maliyetinin daha önce 2 bin 578 lira olduğunu ifade etmiştik. 2 bin 578 liranın altında olmamak koşuluyla bu 2020 için geçerli olacağı için bunun üstünde bir rakamı değerlendirmeye alacağımızı bunun altında bir rakamı değerlendirmeye almayacağımızı ifade ediyoruz. Onun altında bir karara katılmayacağımızı ortak olarak ifade ediyoruz. Şu ana kadar bize bir rakam teklif etmedi” dedi.
Asgari ücretle ilgili ilk adım, 2 aralıkta atıldı. İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2020'de geçerli olacak asgari ücreti belirlemek üzere ilk toplantısını yaptı. 5 Aralık’ta Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, bir kişinin yaşam maliyetinin 2 bin 578 lira olduğunu belirterek, yeni asgari ücret konusunda bu rakamın altındaki bir rakamı kabul etmeyeceklerini açıklamıştı. 10 Aralık’ta Türk-İş ev sahipliğinde ikinci kez toplanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, Hazine ve Maliye işe Ticaret bakanlıkları ve TÜİK temsilcileri ekonomik veri raporları sunmuştu. 17 Aralık’ta üçüncü kez bir araya gelen Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda TÜİK temsilcileri bir işçinin aylık gıda harcama tutarlarını paylaştı. Buna göre bir işçinin aylık gıda harcama tutarı ağır statüdeki işlerde 2.331 lira, orta statüdeki işlerde 2 bin 086 lira 80 kuruş, hafif statüdeki işlerde 1940 lira 70 kuruş olarak hesaplandı.
İşverenlere verilen asgari ücret desteğinin 2020’de 200 liraya yükseltilip devam etmesini isteyen TİSK ise yüzde 2 olan İşsizlik Sigortası İşveren Payı’nın 2020’de alınmamasını, yüzde 5 olan SGK İşveren Desteği’nin yüzde 6’ya yükseltilmesini, bunun toplu iş sözleşmeli iş yerlerinde yüzde 7 olarak uygulanmasını talep ediyor.
Asgari ücreti, yasa gereği 5’er işçi, işveren ve devlet temsilcisi olmak üzere 15 kişiden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu belirliyor.Bu komisyonda, işveren tarafını TİSK, işçi tarafını ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olduğu için Türk-İş temsil ediyor.
Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komisyon, en az 10 üyenin katılımıyla toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor.
2019 Asgari ücret kaç lira?
Oyların eşitliği halinde başkanın bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor. Asgari ücrette son sözü devlet söylemiş oluyor. Halen bekar bir işçi için aylık brüt 2 bin 558 lira 40 kuruş olan asgari ücret, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 2 bin 20 lira 90 kuruş.
Asgari ücretin işverene toplam maliyeti, bir işçi için 3 bin 6 lira 12 kuruş. Aralık ayının son haftasında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nda yapılacak dördüncü toplantıda, 2020’de uygulanacak asgari ücret belirlenecek.
Bir sonraki asgari ücret toplantısı ne zaman?
Asgari ücret zammı için komisyon toplamda 4 ayrı toplantı yapacak. 2 Aralık'ta hükümet temsilcisi olan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın ev sahipliğinde gerçekleştirilen toplantının ardından komisyon, 10 Aralık'ta işçi temsilcisi olan Türk-İş'in ev sahipliğinde ikinci toplantıyı gerçekleştirdi. Üçüncü toplantı ise bugün (17 Aralık) işveren temsilcisi TİSK'in ev sahipliğinde yapılıyor. Son toplantı ise yine Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nda gerçekleştirilecek.2020 yılı asgari ücreti zam oranının 23-27 Aralık tarihleri arasında açıklanması bekleniyor.
5 senaryo var
Yüzde 8.5 senaryosu: Asgari ücret artışı için 5 senaryo üzerinde duruluyor. Asgari ücreti belirleyecek en önemli kıstaslardan biri enflasyon rakamları. Yeni Ekonomi Programı'nda (YEP) 2020 yılı için enflasyon hedefi yüzde 8.5 olarak belirlenmiş durumda. Tespit Komisyonu'nun bu oranı belirlemesi halinde 2020 yılında asgari ücret brüt olarak 2 bin 776 TL, net olarak da 2 bin 193 TL olacaktır.
Yüzde 12 senaryosu: Enflasyon hesabında dikkate alınacak ikinci kıstas Merkez Bankası'nın açıklayacağı 2019 yılı enflasyon rakamı olacak. Merkez Bankası'nın enflasyon raporunda ve YEP'te 2019 için belirlenen tahmini enflasyon yüzde 12 olarak açıklanmıştı. Tespit Komisyonu'nun bu oranı dikkate alması halinde, brüt asgari ücret 2 bin 865 TL, net asgari ücret 2 bin263 TL olacaktır.
Yüzde 10 senaryosu: Tespit Komisyonu, YEP'teki 2020 enflasyon hedefi yüzde 8.5'i ve 2019 enflasyon hedefi yüzde 12'yi değil de örneğin yüzde 10 oranını esas alan bir uzlaşma sağlarsa, bu durumda brüt asgari ücret 2 bin 814, net asgari ücret 2 bin 223 TL olacaktır.
Yüzde 15’lik senaryo: Bu oranların haricinde Tespit Komisyonu asgari ücrette yüzde 15 oranının üstünde bir artışta uzlaşma sağlarsa, bu kez brüt asgari ücret 2 bin 942 TL, net asgari ücret 2 bin 324 TL olacaktır.
Birçok konuda etken
Bütün çalışanlar ve özelde de memurlar için uygulanacak asgari geçim indirimi, asgari ücrete göre belirlendiği için memur maaşları asgari ücretten doğrudan etkileniyor. Asgari geçim indirimi belirlenen asgari ücretin yüzde 50'sinin yüzde 15'i ila asgari ücretin yüzde 85'inin yüzde 15'i arasında belirleniyor. İşçi veya memurun eşinin çalışması veya çocuklarının sayısı bu oranın belirlenmesinde etkili olmaktadır.
Asgari ücret evde bakım parası alacakların belirlenmesinde etkili oluyor. Kişi başına gelirinden dolayı başvurusu reddedilenler asgari ücret artışı sonrasında yeniden başvurabilirler.
Genel sağlık sigortası kapsamında olanların ödeyecekleri GSS primleri de asgari ücrete göre belirlendiğinden asgari ücret artışı, ödenecek GSS primlerini de arttırıyor.
İşsizlik ödeneği tutarı, onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçmiyor. Alt limit ise brüt asgari ücretin yüzde 40'ıdır. Dolayısıyla asgari ücret artışı işsizlik ödeneğinin hem tabanını hem de tavanını arttırıyor.
